De Bolwoningen in Den Bosch. Waar staan ze en wat is de historie erachter? In de wijk Maaspoort in ‘s-Hertogenbosch staan een aantal bolwoningen. Dit zijn unieke huizen met een bolvormige constructie. Deze opvallende woningen zijn ontworpen door kunstenaar Dries Kreijkamp aan het einde van de jaren 1970 en werden in 1984 gebouwd.
Kreijkamp geloofde dat mensen niet thuishoren in vierkante dozen, maar zich beter voelen in ronde vormen. Hij bedacht hiervoor een organisch concept waarbij de huizen harmonieus werden geïntegreerd in een groene omgeving. Op deze pagina lees je meer over de Bolwoningen in Den Bosch.
Wat zijn de Bolwoningen in Den Bosch?
De 50 bolwoningen behoren tot de laatste huizen die gefinancierd zijn binnen de subsidies voor experimenteel bouwen, een initiatief dat in 1968 werd ingesteld. Terwijl andere experimentele projecten zich concentreerden op nieuwe indelingen of sociale omgevingen, lag hier de nadruk vooral op de vorm van de woningen, dit is vergelijkbaar met de kubuswoningen in Helmond en andere plaatsen.
De bolwoningen liggen aan de Bollenveldstraat. Lokaal worden ze ook wel de ‘Bossche bollen’ genoemd, en de bewoners heten Bolbewoners. Als er een kind wordt geboren, spreekt men van een Bolbaby. Deze woningen worden soms vergeleken met tiny houses vanwege de beperkte afmetingen en er wordt ook wel eens een link gelegd met een ruimtestation.
In het begin waren er meerdere problemen met de ronde huizen van beton en glasvezel. Er ontstonden al snel lekkages en scheuren in de buitenste laag van de bollen, bovendien lag het energieverbruik veel hoger dan verwacht. Deze problemen zijn inmiddels opgelost. Destijds kostten deze experimentele huizen 92.000 gulden per stuk. Dat is minder dan 42.000 euro.
Als eigenaar van een niet-standaard woning kom je niet ver met online waardebepalingen. Via Watismijnhuiswaard.com kun je gratis en vrijblijvend een waardebepaling laten uitvoeren door een echte makelaar bij jou in de buurt. Ook als het een bolvormige woning betreft!
foto: Erik Wannee
Bolvormige huurwoningen in Den Bosch
De Bolwoningen in Den Bosch zijn ontworpen door Dries Kreijkamp. De bolvorm minimaliseert de impact van de wind, de woningen zijn energiezuinig en betaalbaar. De witte bollen hebben een diameter van 5,5 meter en zijn gemaakt van glasvezel versterkt cement.
De indeling van de woningen bestaat uit een woonkamer bovenaan, een toilet en badkamer in het midden, en slaapkamers en een berging onderaan. Brabant Wonen verhuurt deze opmerkelijke huurwoningen aan één of twee personen.
Hoe zien de Bolwoningen Den Bosch er van binnen uit?
Het interieur van de bolwoningen is slim ontworpen met een combinatie van vloeren, muren, platformen, ramen en een trap. De trap begint beneden in de “steel” en loopt spiraalsgewijs helemaal door naar de woonkamer, die zich bevindt in de bovenste helft van de bol.
De woonkamer heeft twee platforms die dienen als het dak van de badkamer en het trappenhuis. Er is ook een kleine keuken die door een muurtje is afgescheiden van de rest van de woonkamer.
De onderste helft van de bol is verdeeld tussen een badkamer en een slaapkamer. De trap loopt er doorheen, met kleine tussen platforms voor zowel de badkamer als de slaapkamer. De beschikbare ruimte wordt optimaal benut, zoals een kast onder de trap die verborgen blijft wanneer de slaapkamerdeur wordt geopend.
De slaapkamer heeft een grote ingebouwde kast met een ruim platform erboven voor het bed. Sommige bollen hebben ook een ingebouwde kledingkast die deels onder de wastafel van de badkamer is geplaatst. In 2014 is deze kast echter bij veel bollen verwijderd om plaats te maken voor een grotere badkamer.
Tips van bewoners
Bewoners van de Bolwoningen in Den Bosch hebben een aantal tips voor hun medebewoners op een rijtje gezet:
- Voor het afstellen van het raam, kun je een standaard inbussleutel van 6 millimeter gebruiken. Steek de sleutel in het gaatje aan de buitenkant van het scharnier. Draai rechtsom om het scharnier strakker af te stellen en linksom om het losser te maken. Herhaal deze stappen bij beide scharnieren.
- Als je op het rechter platform wilt springen, plaats dan je linkerhand op het linkerplatform en je rechterhand op het rechterplatform, net achter de ventilatiepijp. Zet af en land met je rechtervoet op het rechterplatform. Duw jezelf met je linkerhand helemaal op het platform.
- Een bolwoning biedt een geweldige akoestiek, wat ideaal is als je muziek wilt maken of wilt zingen. Ga precies in het midden van de bol staan en ervaar het gevoel alsof je in een arena staat. Vergeet niet de ramen te sluiten als je goede vrienden wilt blijven met je buren.
- De geweldige akoestiek van de bol kan ervoor zorgen dat de deurbel erg luid klinkt. Sommige bolbewoners hebben de bel zelfs standaard uitgeschakeld vanwege het schelle geluid. Een alternatieve oplossing is om een mechanische ‘ding-dong’ bel te kopen bij de bouwmarkt.
Wie was Dries Kreijkamp?
Foto van: erfgoedshertogenbosch.nl
Kunstenaar Dries Kreijkamp is de geestelijk vader van de bolwoningen. Niet alleen maakte hij bouwtekeningen, hij heeft ook heel wat citaten op zijn naam staan over deze huizen en de vorm:
- Uiteindelijk komen wij uit een bol, we leven op een bol, waarom zouden we niet in een bol gaan wonen?
- Het wiel is ontdekt, de bol nog niet
- Wit heeft alle kleuren in zich
- De bol op zich is al positief
- Je wil toch iedere dag weer graag uit je bol gaan?
Dries Kreijkamp leefde van 31 januari 1937 tot 24 november 2014. Hij overleed toen hij aan het werk was in zijn eigen atelier. Naast architect was hij tevens kunstenaar, beeldhouwer en industrieel ontwerper.
Wat is de filosofie achter de Bolwoningen in Den Bosch?
De bolvormige woningen hebben het kleinste buitenoppervlak van alle driedimensionale vormen. Dit zorgt ervoor dat ze minder snel afkoelen dan een vergelijkbaar vierkant huis, omdat er minder oppervlak is dat in contact komt met de koude buitenlucht.
Mensen voelen zich van nature comfortabel in ronde omgevingen, omdat we zijn ontstaan in een baarmoeder, ronde bewegingen maken en leven op een ronde aardbol. Ook dieren maken vaak gebruik van ronde vormen voor hun holen en nesten. De bolvorm is organisch, natuurlijk en vereist minder bouwmateriaal dan andere vormen, zoals een vierkant.
Om optimaal gebruik te maken van de natuurlijke warmte van de zon, zijn de grote ronde ramen van de bolwoningen gericht op de zonkant. Aan de koude noordzijde van de bol zijn juist kleinere ramen geplaatst. De woonkamer bevindt zich in het bovenste deel van de bol om te profiteren van de opstijgende warmte, terwijl de slaapkamer juist beneden is geplaatst waar het koeler en donkerder is.
