H1. Wat is het CBS en waarom zie je het zo vaak als bron?

In nieuwsberichten, tv-programma’s en online artikelen zie je vaak “Bron: CBS” bij een grafiek of tabel staan.
Het gaat dan niet om een televisiezender, maar om het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Op deze pagina lees je in het kort:

• wat het CBS is en waar de afkorting voor staat
• hoe het CBS is georganiseerd en hoe het aan zijn cijfers komt
• welke handige tools het CBS heeft
• hoe websites over de huizenmarkt CBS-data gebruiken

Aan het eind laten we zien hoe jij zelf een indicatie van de waarde van je woning kunt opvragen met behulp van dezelfde soort gegevens.

H2. Wat betekent CBS en wat doet het precies?

CBS staat voor Centraal Bureau voor de Statistiek.
Het is het officiële statistiekbureau van Nederland.

Het CBS:

• verzamelt gegevens over de Nederlandse samenleving
• verwerkt deze gegevens tot statistieken
• publiceert de uitkomsten onafhankelijk en openbaar

Voorbeelden van onderwerpen waar het CBS cijfers over publiceert:

• bevolking, zoals groei, vergrijzing en migratie
• economie, zoals inflatie, werkloosheid en economische groei
• gezondheid en zorg
• milieu en energie
• onderwijs en cultuur

Deze cijfers worden gebruikt door:

• overheid, voor beleid en wetgeving
• bedrijven, voor analyses en investeringsbeslissingen
• onderzoekers, voor studies en rapporten
• burgers, om trends en ontwikkelingen beter te begrijpen

Het CBS valt formeel onder het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, maar bepaalt zelfstandig hoe het statistieken verzamelt en publiceert.

H2. Hoe is het CBS georganiseerd?

Het CBS is geen gewone dienst van een ministerie meer.
Sinds 2004 is het een zelfstandig bestuursorgaan, een zogenoemd ZBO.Centraal Bureau voor de Statistiek+2Nationaal Archief+2

Dat betekent:

• het CBS voert overheidstaken uit
• het valt niet hiërarchisch onder een minister
• de minister van Economische Zaken en Klimaat blijft wel politiek verantwoordelijk voor wetgeving, budget en randvoorwaarden

De directeur-generaal geeft leiding aan de organisatie.
Sinds 2020 is dit Angelique Berg.Algemene Bestuursdienst+2Publiek Denken+2

Historische achtergrond

• 1892: oprichting van de Centrale Commissie voor de Statistiek (CCS), die advies gaf en statistieken samenstelde
• 8 januari 1899: oprichting van het CBS als centraal statistiekbureau
• 2004: CBS wordt een zelfstandig bestuursorgaan, de CCS houdt toezicht
• 2017: de CCS wordt vervangen door een Raad van Advies

H2. CBS-data op CBS.nl en in StatLine

De officiële website van het CBS is cbs.nl.
Daar vind je nieuwsberichten, artikelen, uitleg en toegang tot de databank StatLine.

Wat is StatLine?
StatLine is de online databank van het CBS.Centraal Bureau voor de Statistiek+1
In StatLine kun je duizenden tabellen met cijfers bekijken en zelf samenstellen.

Je kunt daar:

• zoeken op trefwoorden, zoals “woningprijzen” of “inkomen”
• filteren op periode, regio of categorie
• tabellen downloaden als Excel of CSV
• grafieken en kaarten maken

Alle StatLine-tabellen zijn ook beschikbaar als open data.
Via een API kunnen ontwikkelaars en organisaties de meest recente cijfers rechtstreeks in hun eigen applicaties of websites gebruiken.Centraal Bureau voor de Statistiek+2Centraal Bureau voor de Statistiek+2

H2. Van “CBS in uw buurt” naar “Cijfers op de kaart”

Jarenlang kon je via “CBS in uw buurt” cijfers per wijk en buurt bekijken.
Begin 2024 is deze toepassing gestopt.
Daarvoor in de plaats is nu “Cijfers op de kaart”.Centraal Bureau voor de Statistiek+1

Met Cijfers op de kaart kun je:

• inzoomen op gemeente, wijk of buurt
• cijfers bekijken over bijvoorbeeld bevolking, energie en arbeid
• verschillen tussen gebieden snel op een kaart zien

Het CBS publiceert daarnaast jaarlijks de Wijk- en Buurtkaart.
De versie voor 2024 bevat de grenzen van buurten, wijken en gemeenten en is gekoppeld aan kerncijfers en afstanden tot voorzieningen zoals scholen, apotheken en ziekenhuizen.Centraal Bureau voor de Statistiek+1

Dit soort kaarten en kerncijfers zijn heel geschikt als je:

• een buurt wilt vergelijken voordat je een huis koopt
• wilt weten hoeveel koopwoningen, huurwoningen of huishoudens ergens zijn
• meer inzicht wilt in de leefomgeving van jouw woning

H2. CBS en de huizenmarkt

Veel websites over wonen en huizenprijzen gebruiken data van het CBS.
Denk aan:

• gemiddelde verkoopprijzen per gemeente of wijk
• inkomensverdeling in een buurt
• samenstelling van huishoudens

Door CBS-data te koppelen aan informatie van andere organisaties, zoals het Kadaster, kun je nog meer inzicht krijgen in de woningmarkt.kennisvandeoverheid.nl+2arcgis.com+2

Voor huizensites betekent dit bijvoorbeeld dat zij kunnen laten zien:

• hoe de woningprijzen zich in jouw buurt ontwikkelen
• hoe jouw wijk scoort ten opzichte van andere wijken
• wat het gemiddelde inkomen of de leeftijdsopbouw in een buurt is

Wil je weten voor welk bedrag jouw woning nu ongeveer verkocht zou kunnen worden?
Gebruik dan een woningwaarde-tool die werkt met actuele cijfers over jouw buurt en de woningmarkt.
Klik hier om een indicatie van je woningwaarde op te vragen.

(Deze zin kun je op je eigen site koppelen aan jouw rekentool of contactformulier.)

H2. Hoe komt het CBS aan zijn cijfers?

Het CBS kan niet iedereen in Nederland alles vragen.
Daarom gebruikt het verschillende bronnen en methodes.

Belangrijke manieren om data te verzamelen:

• enquêtes onder huishoudens en personen
• enquêtes onder bedrijven en instellingen
• gebruik van bestaande administratieve gegevens, zoals registers van de overheid

Bij veel onderzoeken werkt het CBS met steekproeven.
Een geselecteerde groep mensen of bedrijven wordt uitgenodigd en vertegenwoordigt een groter deel van Nederland.

Ben je verplicht mee te werken?

• Particulieren zijn meestal niet verplicht om mee te doen aan CBS-onderzoek
• Bedrijven en instellingen kunnen wel verplicht worden om gegevens te leveren
• Als zij dit weigeren, kan het CBS een bestuurlijke boete of een last onder dwangsom opleggen op basis van de CBS-wetWetten overheid+1

Hoe meer mensen en organisaties meewerken, hoe betrouwbaarder het beeld van de werkelijkheid wordt.

H2. Hoe betrouwbaar zijn cijfers van het CBS?

Het CBS heeft de taak om onafhankelijke en betrouwbare statistieken te publiceren.Eerste Kamer+2kennisopenbaarbestuur.nl+2

Dat betekent in de praktijk:

• het CBS heeft geen commercieel belang bij de uitkomsten
• er is een wettelijke basis en toezicht op de kwaliteit
• methodes en definities worden openbaar toegelicht

Toch zijn er altijd beperkingen:

• statistieken op basis van steekproeven hebben een onzekerheidsmarge
• mensen of bedrijven kunnen fouten maken bij het invullen van gegevens
• definities kunnen veranderen, waardoor cijfers niet altijd onderling vergelijkbaar zijn

Daarom is het verstandig om:

• cijfers altijd in context te bekijken
• bij nieuwsberichten de bron en definities op de CBS-site op te zoeken
• hele tabellen of rapporten te lezen als je belangrijke conclusies wilt trekken

Voor jou als bezoeker geldt:
CBS-cijfers zijn een sterke basis om een beeld van de samenleving, de woningmarkt en jouw buurt te krijgen.
Maar gebruik ze altijd als onderdeel van een breder totaalplaatje.

4) Data- en bronnenoverzicht