Zorgwoning

Een zorgwoning is een huurwoning waar je zelfstandig kunt wonen maar wel een beroep kunt doen op zorg. Er zijn diverse vormen van zorg aan huis zoals een contract bij een professionele zorgverlener of mantelzorg. Wat is een zorgwoning, wat is het verschil met mantelzorg en wat zijn de eisen voor een zorgwoning? Dat en meer leggen we uit op deze pagina.

Wat is een zorgwoning?

Als je wat ouder wordt dan is het mogelijk dat je behoefte hebt aan wat meer zorg. Ook als je op jongere leeftijd een beperking hebt dan heb je wellicht ook wat zorg nodig. Toch wil je liever zelfstandig blijven wonen en zoveel mogelijk je eigen leven leiden.

Een zorgwoning is een huis waar je woont met toegang tot zorg als dit nodig is. De bewoners van dergelijke woningen zijn voor een groot deel in staat zelfstandig te wonen en leven, mocht er behoefte zijn aan externe zorg dan is dit altijd nabij. Voor zorgwoningen zijn andere regels van toepassing dan voor standaard huurhuizen. Zo zullen personen met CIZ-indicatie doorgaans voorrang hebben op andere kandidaten.

Heb je een CIZ nodig?

CIZ staat voor Centrum Indicatiestelling Zorg. Het betreft een onafhankelijke instantie van het ministerie van Volksgezondheid en Welzijn. Ze beoordelen op individuele basis of iemand in aanmerking komt voor de Wlz (Wet langdurige zorg). Vroeger viel dit onder de AWBZ.

Als je in aanmerking wilt komen voor een zorg woning dan kunnen personen met een CIZ-indicatie voorrang krijgen, het is overigens niet altijd een voorwaarde voor zorgwoningen. Als er een leeftijdsgrens wordt gesteld dan kan een CIZ wel als voorwaarde worden gesteld. Als je bijvoorbeeld jonger bent dan 55 jaar en in aanmerking wilt komen voor een huurwoning met zorgfunctie.

Voor een CIZ en Wlz is het doorgaans een voorwaarde dat er sprake is van een permanente zorgbehoefte. Er is altijd zorg in de buurt nodig voor een langere periode. Als het een aandoening van tijdelijke aard betreft zal een zorgwoning niet direct worden toegekend omdat deze woningen bestemd zijn voor langdurig verblijf.

Wat is mantelzorg?

Mantelzorg is het begrip voor zorg die verleend wordt aan hulpbehoevenden door naaste personen zoals familieleden, vrienden, bekenden of buren. Daarbij zal er sprake zijn van een bestaande persoonlijke relatie tussen de zorgbehoevende (of partner) en de zorgverlener.

Deze zorg is langdurig van aard en wordt niet financieel gecompenseerd. In Nederland betreft dit miljoenen mensen die zorg verlenen aan iemand anders. Een zorgbehoevend persoon kan een zorgwoning toegekend krijgen, er zijn ook mantelzorgwoningen. Wat is het verschil tussen mantelzorg en zorg woning en wat hebben ze met elkaar te maken?

Verschil mantelzorg en zorgwoning

Bij een zorg woning is er sprake van een zelfstandige woonruimte die zorgverleners snel kunnen bereiken. Dit soort woningen zullen vaak aangepast zijn aan de conditie van de bewoner(s). Daarnaast is de woning gebouwd op een locatie waar professionele zorgverleners of mantelzorgers altijd snel ter plekke kunnen zijn.

Een mantelzorgwoning is een zelfstandige woonruimte die gebouwd wordt op het terrein van de zorgbehoevende die bewoond mag worden zolang de zorgbehoefte van toepassing is. Als de zorgvraag niet langer bestaat, bijvoorbeeld door het overlijden van de zorgbehoevende partij, dan komt de woonfunctie van het bouwwerk te vervallen. De constructie hoeft niet direct verwijderd te worden maar het mag niet meer gebruikt worden om in te wonen.

Als iemand een huur- of koopwoning heeft en zorgbehoevend is, dan kan mantelzorg uitkomst bieden. In dat geval kan er bijvoorbeeld in de achtertuin een woonruimte worden geplaatst. Het is aan de betrokkenen om te bepalen wie er woonachtig zal zijn in het primaire gebouw en wie er in de mantelzorgwoning zal verblijven.

Zo is het mogelijk dat een nieuwe woning meer mogelijkheden biedt om aan te passen aan de persoon die zorg nodig heeft. Voor het plaatsen van een mantelzorgwoning is geen omgevingsvergunning nodig, het Bouwbesluit blijft wel van toepassing.

Wat kost een zorgwoning?

Bij het bepalen van de kosten van zorgwoningen moet er eerst onderscheid worden gemaakt tussen een zorgwoning en mantelzorgwoning.

Kosten zorgwoning

Het is mogelijk dat eigen bezit wordt verbouwd tot zorg woning. De bewoner hoeft in dit geval niet te verhuizen. Voor de nodige verbouwingen is het mogelijk om subsidie aan te vragen bij de gemeente. Bij een verhuizing naar een huurwoning kunnen de kosten sterk uiteenlopen.

Voor woningen in het sociale domein die onder de liberalisatiegrens liggen is het mogelijk om huurtoeslag aan te vragen, boven deze grens is dit geen optie. Er zijn zowel sociale als commerciële organisaties die woningen verhuren inclusief een zorgcontract met een zorgverlener. Ook hierbij kunnen de kosten verschillen per aanbieder en regio.

Kosten mantelzorgwoning

Als het gaat om een mantelzorgwoning dan wordt er op het eigen perceel een extra woonruimte gebouwd. De kosten hiervoor liggen gemiddeld tussen 60.000 en 120.000 euro naargelang de oppervlakte en luxe. Houd er rekening mee dat na het vervallen van de zorgvraag de woonruimte niet langer bewoond mag worden.

Er kan aan deze voorwaarde worden voldaan door bijvoorbeeld de keuken uit de aanbouw te verwijderen. Dan is er geen sprake meer van een zelfstandige woonruimte.

Naast een mantelzorgwoning kopen is het ook mogelijk om een tijdelijke woning te huren. Dit zijn verplaatsbare woonunits of modulaire woningen die snel op- en af te bouwen zijn. Als de geschatte zorgvraag niet langer is dan pakweg 10 jaar dan is dit een mogelijke optie.

Er hoeft dan geen vast pand gebouwd te worden. Als het een regeling betreft voor enkele tientallen jaren dan kan de koop van een mantelzorgwoning voordeliger uitpakken. De bebouwing mag namelijk blijven staan en kan bij mogelijke verkoop van de woning verkocht worden aan de nieuwe eigenaar. Informeer bij de gemeente wat de regels zijn.

Zorgwoning of mantelzorgwoning?

Hoewel de termen veel op elkaar lijken en ze in de praktijk vaak door elkaar worden gebruikt, zijn ze niet hetzelfde. Een zorg woning is een zelfstandige woonruimte met toegang voor zorgverleners. Een mantelzorgwoning is een zelfstandige woonruimte die op het perceel van een bestaande woning wordt gebouwd.

De mogelijkheden, kosten en consequenties in de toekomst kunnen flink uiteenlopen. Informeer daarom naar alle mogelijkheden alvorens een keuze te maken.

Veel gestelde vragen

1. Hoe wordt zorg geleverd onder de Wet langdurige zorg (Wlz) in 2023? Personen met een indicatie voor zorg vanuit de Wlz kunnen kiezen voor verschillende leveringsvormen als ze thuis willen blijven wonen, zoals een volledig pakket thuis (vpt), een modulair pakket thuis (mpt), een persoonsgebonden budget (pgb), of een combinatie van mpt en pgb.
2. Welke ondersteuning kan ik thuis krijgen vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)? Vanuit de Wmo kan men verschillende soorten hulp thuis ontvangen. Dit varieert van hulp bij het huishouden tot aanpassingen in de woning, ondersteuning door een wijkteam of wijkverpleging, en meer.
3. Betaal ik een eigen bijdrage voor ondersteuning uit de Wmo? Voor sommige vormen van ondersteuning uit de Wmo kan een eigen bijdrage vereist zijn. De hoogte van deze bijdrage hangt af van persoonlijke omstandigheden zoals inkomen en vermogen.
4. Kan ik een vergoeding krijgen als ik een woningaanpassing nodig heb? Ja, voor woningaanpassingen die nodig zijn vanwege een beperking of ziekte, kan men vaak een vergoeding krijgen. Dit wordt geregeld via de gemeente en valt onder de Wmo.
5. Wat is het verschil tussen een persoonsgebonden budget (pgb) en zorg in natura? Bij een pgb ontvangt men een budget om zelf zorg of ondersteuning in te kopen, terwijl bij zorg in natura de zorg direct geleverd wordt door een zorgaanbieder.