De Wvg afkorting staat voor Wet voorkeursrecht gemeenten. Het betreft een Nederlandse wet waarbij eigenaars van grond bij verkoop eerst de gemeente een kans moeten geven om deze grond te kopen. Wat is Wet voorkeursrecht gemeenten, hoe werkt het en hoe lang geldt Wvg? Alles wat je moet weten als grondeigenaar lees je op deze pagina.
Wat is Wet voorkeursrecht gemeenten?
De Wet voorkeursrecht gemeenten geeft gemeenten het recht om als eerste een bepaald stuk grond te kopen voordat het op de markt wordt gebracht. Dit stelt gemeenten in staat om hun beleid voor stedelijke ontwikkeling te realiseren en ervoor te zorgen dat grond beschikbaar is voor publieke doeleinden.
Een gemeente is eigenaar van de gemeentelijke grond. Denk aan parken en andere openbare voorzieningen. Ze zijn echter niet automatisch eigenaar van de grond waar je een huis op hebt staan of voor een ander doel gebruikt.
De gemeente kan een voorkeursrecht vestigen op een stuk grond. Dit betekent dat de eigenaar er gewoon gebruik van blijft maken maar bij verkoop staat de gemeente als eerste in de rij om de grond te kopen. Voluit heet het Wet voorkeursrecht gemeenten en de afkorting is Wvg.
Wvg niet Wmo
De Wvg afkorting werd tot 2007 gedeeld met de Wet voorzieningen gehandicapten wat tot verwarring kon leiden. Deze wet bestaat niet meer en is vervangen door de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
Waar komt Wvg vandaan?
De eerste versie van Wvg werd aangenomen in 1981. In de oorspronkelijke versie kon de gemeente slechts een voorkeursrecht opleggen. In 2008 werd de wet echter herzien en uitgebreid. Nu kunnen provincies en het Rijk ook gebruik maken van het voorkeursrecht. In 1990 en 2010 werden ook herzieningen doorgevoerd.
De Wet voorkeursrecht gemeenten is niet van toepassing op grond met een niet-agrarische bestemming. Daarnaast moet de bestemming anders van aard zijn dan het huidige gebruik. De bestemming zal dus anders worden.
Als het bijvoorbeeld een perceel betreft met een woonhuis dan mag de gemeente hier na verkoop niet een ander huis bouwen. Het is wel mogelijk dat er een woonhuis kantoorpand gebouwd wordt, een parkeerplaats of speeltuin voor kinderen. De bestemming kan vastgelegd worden in een structuurvisie, er zijn ook andere manieren om het recht te onderbouwen.
Hoe werkt de Wet voorkeursrecht gemeenten?
Overheden zijn niet zomaar eigenaar van de grond waar ze beleid op maken. In Nederland is er grond dat eigendom is van het Rijk, provincie, gemeente, organisaties of particuliere eigenaren. Wanneer een overheidsinstantie gebruik wil maken van een stuk grond dan kan er een voorkeursrecht op gelegd worden. Op het moment dat de eigenaar besluit om deze grond te verkopen zal de overheidsinstantie als eerste overlegpartner in de rij staan.
Wil je graag weten voor welk bedrag jouw woning nu verkocht zou kunnen worden? klik hier
Hoe lang geldt Wvg? Op het moment van vestiging gebeurt er verder niets. De eigenaar kan gewoon gebruik blijven maken van de grond. Het initiatief moet dus vanuit de grondeigenaar komen. Het recht is echter niet permanent van aard. Deze termijn kan drie of tien jaar zijn, afhankelijk van de situatie. Verlenging is in principe niet mogelijk, na twee jaar is het wel een optie om een nieuw voorkeursrecht te vestigen.
Wat is een voorkeursrecht?
De algemene term van voorkeursrecht wordt ook in andere situaties toegepast. Het is een vastgelegd recht die ten gunste is van privé- of rechtspersonen. Zo kan met voorrang een goed gekocht worden op het moment dat de rechtmatige eigenaar besluit om dit goed te verkopen. Dit kan bijvoorbeeld een bepaling zijn in de statuten van een onderneming met betrekking tot de aandelen. Vennoten of aandeelhouders kunnen hiermee voorkomen dat externe partijen een deel van het kapitaal kopen. Als er geen gebruik wordt gemaakt van dit recht dan kan de verkoop alsnog via een andere partij plaatsvinden.
Moet ik mijn grond verkopen aan de gemeente?
De Wet voorkeursrecht gemeenten is niet een verplichting om de grond aan de gemeente of ander overheidsorgaan te verkopen. Je bent alleen verplicht om het bezit als eerste aan te bieden bij de partij die het recht gevestigd heeft. Als eerste laat je weten dat je bereid bent om je eigendom te verkopen. Vanaf dat moment heeft de gemeente, provincie of het Rijk acht weken de tijd om hier een beslissing over te nemen. Als deze termijn verstrijkt zonder terugkoppeling of er volgt een negatieve beslissing dan mag je voor een periode van drie jaar het perceel vrij in de verkoop plaatsen.
Als de overheidsinstantie interesse heeft om de grond te kopen dan volgen er onderhandelingen over de prijs. Je mag dus als eigenaar zelf de vraagprijs bepalen. Wil je liever het perceel aan iemand anders verkopen? Je kunt niet zomaar een absurd hoge prijs vragen aan de gemeente, je kunt ook misbruik maken van het belang dat de gemeente heeft bij jouw lap grond.
Als je het namelijk niet eens kunt worden over de prijs dan kan de rechter ingeschakeld worden. Die zal dan zelf bepalen wat een redelijke prijs is of er wordt een deskundige benoemd die kan adviseren over een marktconforme prijs.
Als je er niet uitkomt met de gemeente, provincie of het Rijk dan is er in theorie de optie voor onteigening van de grond. Je bent dan niet langer eigenaar van het perceel. Dit komt in de praktijk niet vaak voor. De rechter zal dit op basis van argumenten moeten toewijzen en de maatschappelijke consequenties zullen groot moeten zijn om deze drastische stap mogelijk te maken.
Moet je het bod van de gemeente accepteren?
Als jullie er samen niet uitkomen dan zal de rechter bepalen hoe de onderhandelingen verder zullen verlopen. Als er wordt besloten om een onafhankelijke adviseur in te schakelen dan is dit advies niet juridisch afdwingbaar. Als de rechter uitspraak doet dan is de overheidsinstantie verplicht om deze uitspraak op te volgen. Hiervoor is een periode van drie maanden na de uitspraak van kracht. De eigenaar kan wel van verkoop afzien na uitspraak van de rechter.
Ik verkoop mijn grond aan iemand anders, wat nu? Misschien heb je lak aan de Wet voorkeursrecht gemeenten en verkoop je de grond aan de hoogste bieder, wie dat ook mag zijn. Dat is niet mogelijk, in dat geval zal de overheid deze koopovereenkomst nietig laten verklaren.
Einde van Wvg in 2022
Op het moment van schrijven verwachten we dat de nieuwe Omgevingswet met ingang van 1 juli 2022 in werking zal treden. Dit betekent dat de Wvg vanaf dat moment zal komen te vervallen, deze wet wordt dan vervangen door de Aanvullingswet grondeigendom Omgevingswet. De regels verschillen overigens niet veel ten opzichte van de huidige Wet voorkeursrecht gemeenten. Een nieuwe toevoeging is een vijfjaarstermijn voor het voorkeursrecht.
