Huiseigenaren stellen regelmatig de vragen “wat is de wet van Hillen?” en “wanneer wordt deze wet afgeschaft?” Op de tweede vraag is het antwoord heel eenvoudig, deze wet bestaat namelijk sinds 2019 niet meer. De gevolgen hiervan zijn nog wel decennia lang merkbaar. Wat zijn de gevolgen als deze wet wordt afgeschaft en hoe lang zullen we dit nog merken? Daarvoor moeten we naar het eigenwoningforfait kijken, naar de hypotheekrenteaftrek en naar de persoon achter deze wet; Hans Hillen.
Wat is de wet Hillen?
De wet Hillen was een middel om aflossen van hypotheekleningen te stimuleren. In het kort was het niet mogelijk dat de bijtelling van het eigenwoningforfait meer kon zijn dan de aftrekbare hypotheekrente en overige kosten die aftrekbaar zijn. Over een eigen woning hoefde geen belasting betaald te worden als de hypotheekrenteaftrek lager kwam te liggen dan het eigenwoningforfait. Dit wordt ook wel een kleine woningschuld genoemd. Als je de hypotheek zou aflossen dan betaal je geen eigenwoningforfait meer. Waarom wordt de wet Hillen afgeschaft?
Waarom is de wet Hillen afgeschaft?
Eigenlijk is de wet Hillen al afgeschaft en wel in 2019 met de eerste aankondiging in 2017. Over een periode van 30 jaar wordt de aftrek voor kleine woningschuld afgebouwd met ieder jaar 3,33%. Vanaf 1 januari 2048 komt de aftrek helemaal te vervallen. In 2021 lag het percentage nog op 90 procent en in 2022 dus op 86,67 procent. Het gaat daarbij om het verschil tussen het eigenwoningforfait en de aftrekbare kosten voor je eigen woning. Wat zijn de gevolgen als deze wet wordt afgeschaft? De komende jaren heb je minder voordeel en vanaf 2048 is er geen enkel voordeel meer van de wet Hillen, dat is heel eenvoudig het gevolg van de nieuwe regeling.
Wat is het eigenwoningforfait?
Het eigenwoningforfait maakt deel uit van de wet Inkomstenbelasting 2001. Het is een percentage van de WOZ-waarde die bepaald wordt door de gemeente. Dit bedrag wordt op de belastingaangifte in box 1 bij het inkomen geteld. In 2022 ligt het percentage op 0,45 procent van de WOZ-waarde voor woningen met een waarde tussen 75.000 en 1.110.000 euro. Hier vallen verreweg de meeste koopwoningen in Nederland onder. Het gaat hierbij om de woning die als hoofdverblijf wordt aangemerkt.
Aflossingsvrije hypotheek
Sinds 2013 is het niet langer mogelijk om voor 100 procent van de woningwaarde een aflossingsvrije hypotheek af te sluiten. Bij deze hypotheekvorm betaal je alleen de rente op de woning maar los je de lening niet af. Dit betekent lage maandlasten maar wel aanzienlijk meer rente betalen over de looptijd van de lening. Na het einde van de overeenkomst, doorgaans 30 jaar, moet de hypotheek in één keer worden afgelost. Als er sprake is van overwaarde dan hoeft dit geen probleem te zijn. Als het huis echter minder waard is dan de hoogte van de lening dan kan dit voor problemen zorgen.
De aflossingsvrije hypotheek is een risicovolle lening. Toch hadden hypotheeknemers voordeel omdat ze genoten van een maximale hypotheekrente aftrek. Mensen bleven met schulden zitten en de huizencrisis in 2008 liet zien hoe gevaarlijk deze hypotheekvorm kan zijn. Daarom werd besloten om vanaf 2013 aflossingsvrije hypotheken tot maximaal 50 procent van de woningwaarde toe te kennen. Voor het resterende deel moet bijvoorbeeld een lineaire- of annuïteitenhypotheek afgesloten worden.
Voorbeeld berekeningen
Om te zien wat de gevolgen zijn van het afschaffen van de wet Hillen zijn hier twee berekeningen. De eerste gaat over de situatie voor 2019 en de tweede geldt voor 2022:
- Voor 2019 moest een eigenaar 1200 euro aan eigenwoningforfait aangeven. De rente en aftrekbare kosten komen op 1000 euro. Het eigenwoningforfait komt dan uit op 200 euro. Omdat je een kleine woningschuld hebt heb je recht op aftrek van 200 euro.
- In 2022 moet je hetzelfde bedrag van 1200 euro aan eigenwoningforfait aangeven. De rente en aftrekbare kosten komen ook hier weer uit op 1000 euro met een eindsom van 200 euro. Ditmaal wordt de rekensom 200 euro x 86,87 procent toegepast met als eindsom 174 euro. Dit heeft als gevolg dat er een verschil van 26 euro bij ‘inkomen uit werk en woning’ wordt opgeteld. Als je meer dan 1 woning bezit dan worden de inkomsten en uitgaven van alle woningen als geheel bekeken.
De berekening bij een hoog inkomen kan anders uitpakken. Als het inkomen uit werk en woning hoger ligt dan 68.507 in 2021 of hoger dan 69.398 in 2022 dan is het mogelijk dat je minder aftrek hebt. Dit heeft te maken met de tariefsaanpassing voor de aftrek eigen woning die van toepassing is op de hoogste belastingschijf.
Wil je graag weten voor welk bedrag jouw woning nu verkocht zou kunnen worden? klik hier
Wie zit er achter de wet Hillen?
De wet van Hillen komt van voormalig politicus Hans Hillen van het CDA. Van 14 oktober 2010 tot 5 november 2012 was hij de Minister van Defensie in het kabinet Rutte. Als minister was hij meermaals betrokken bij controversiële situaties waaronder een mislukte evacuatie van een Nederlands staatsburger uit Libië en vanwege integriteitsschendingen bij de marine. De wet Hillen dateert echter uit 2001, toen diende hij een initiatiefvoorstel in dat van toepassing was op huiseigenaren die hun woning volledig of bijna hadden afbetaald. Zo werd voorkomen dat het belastbare voordeel uit eigen woning in box 1 komt. Het voorstel zou uiteindelijk op 1 januari 2005 in werking treden.
Wet Hillen tot 2048
De wet Hillen wordt geheel afgeschaft in 2048, tot die tijd vindt er een geleidelijke afbouw plaats van het tarief. Vanaf dat moment zal weer het volledige eigenwoningforfait betaald moeten worden. Door het beperken van de aflossingsvrije hypotheek worden huiseigenaren verplicht om ten minste een deel van de lening af te lossen. Maar door het afbouwen van de wet Hillen wordt het volledig aflossen van een woning juist ‘beboet’ omdat het belastingvoordeel straks niet meer aan de orde is.
Waarom de wet Hillen precies wordt afgeschaft heeft te maken met verschillende complexe berekeningen van de overheid en een zekere mate van sturing. Waar voorheen afbetalen van een hypothecaire lening werd gestimuleerd lijkt dit niet langer het geval te zijn omdat het belastingvoordeel wegvalt. Wat dit op de langere termijn voor gevolgen heeft is lastig in te schatten.