Wat is een souterrain?

Letterlijk is ‘souterrain’ het Franse woord voor ‘ondergronds’. Als losse woorden is het ‘sous la terre’ wat ‘onder de grond’ betekent. In Nederland kennen we souterrain vooral als een leefruimte die voor een deel onder het maaiveld ligt. Wat is het verschil tussen een souterrain en een kelder? En wat zijn de voor- en nadelen van een souterrain in huis? Je leest het op deze pagina.

Wat is een souterrain?

Een souterrain is een ondergrondse verdieping van een gebouw die deels of geheel onder het niveau van de grond ligt. Het wordt vaak gebruikt als extra woon- of opslagruimte. Souterrains hebben soms minder daglicht dan de bovenverdiepingen en kunnen last hebben van vochtproblemen.

Een souterrain of ‘sous terrain’ is een verdieping van een gebouw die voor een deel onder het maaiveld ligt. Met het maaiveld bedoelen we niet alleen gras maar ook bijvoorbeeld de stoep. Het is alsof een gebouw zo zwaar is dat een deel van de onderste verdieping in de grond is gezakt. Je ziet van buitenaf vensters maar als je naar binnen kijkt zie je dat de vloer een stuk lager ligt.

Als het gaat om een souterrain in een woonhuis dan zal het plafond doorgaans vrij laag zijn. De oppervlakte van de vensters is beperkt en hebben als voornaamste functie ventilatie. Er schijnt ook daglicht doorheen maar daarmee kan niet altijd de volledige ruimte verlicht worden. Het totale vloeroppervlak verschilt per pand. Dit kan gelijk zijn aan andere woonlagen maar ook minder of juist meer.

Zijn souterrain en kelder hetzelfde?

Een kelder bevindt zich geheel onder het maaiveld, er schijnt daarmee geen natuurlijk licht. Een souterrain steekt altijd voor een deel boven het maaiveld uit waarmee ze dus niet hetzelfde zijn. De termen worden wel regelmatig door elkaar gebruikt waarmee het niet altijd direct duidelijk is om wat voor een soort ruimte het precies gaat.

Daar komt bij dat een souterrain meer luxueus klinkt als een kelder. Een leefruimte is meer waard dan een opbergruimte dus het kan voordeel bieden om de termen door elkaar te husselen. Maar als er geen daglicht naar binnen schijnt dan is het dus geen souterrain. Je kunt een kelder met daglicht lampen overigens dezelfde uitstraling geven maar hetzelfde zullen ze nooit worden.

Waarom een souterrain in huis?

Een beetje een kamer, een beetje een kelder. Het is een ietwat vreemde constructie. De voornaamste reden om een souterrain in huis te bouwen komt door de wijze waarop een woning opgebouwd wordt. Een kelder die geheel onder het maaiveld ligt is lastiger om te bouwen, daarom werd de onderste laag vroeger soms wat hoger geplaatst.

In herenhuizen was deze laag bestemd voor inwonend personeel en de keuken. Als de functie voor werken of opslag bestemd is dan wordt de souterrain in Amsterdam ook wel het onderstuk genoemd.

Voordelen van een souterrain

Er zijn zowel pluspunten als minpunten te noemen, dit zijn de voornaamste voordelen van een souterrain:

• Daglicht dankzij de vensters.
• Ventilatie als de vensters te openen zijn.
• Te gebruiken als werk- of woonruimte.
• Extra vierkante meters woonoppervlak.

Nadelen van een souterrain

De beperkingen kunnen per pand anders zijn omdat de wijze van constructie kan afwijken. Hier zijn enkele algemene nadelen van een souterrain:

• Meestal een laag plafond.
• Beperkte inval van daglicht.
• Minder goed toegankelijk voor mensen met een beperking.
• Hogere kans op vochtproblemen.

De vensters kunnen gebruikt worden als ventilatie. Een nadeel hierbij is dat het raam direct aan het maaiveld ligt. Dit betekent dat er meer kans is op vuil, bladeren en andere zaken in de ruimte. Dit kan worden voorkomen door een gaas te plaatsen voor het venster.

Voor wie is het geschikt?

Als een souterrain als woonruimte wordt gebruikt dan zijn er vaak inwonende kinderen of studenten die hier woonachtig zijn. Het is een ruimte met privacy en comfort maar het is niet zo praktisch als een standaard vertrek. Kinderen zullen van nature deze ruimte als aangenaam ervaren, souterrains bieden vaak een groter oppervlak dan een slaapkamer.

Huiseigenaren die een deel van de woning willen verhuren kunnen met een souterrain een ruimte aanbieden met natuurlijk daglicht.

Kosten voor een souterrain

Wat kost een souterrain? Als de woning geen souterrain heeft dan kun je die niet zomaar even toevoegen. De begane grond zal namelijk direct aan het maaiveld grenzen. Het is in veel gevallen wel mogelijk om een kelder te bouwen. Reken voor de kosten tussen 30.000 en 60.000 euro.

Deze ruimte heeft dan geen natuurlijke lichtinval, er zal wel rekening worden gehouden met ventilatie. Een voordeel van een kelder bouwen is het uitbreiden van het woon- of gebruiksoppervlak van de woning. Je hebt niet meer vierkante meters nodig op het perceel om toch een functionele ruimte bij te bouwen.

Hoe diep is een souterrain?

In veel gevallen is de klassieke souterrain een ruimte met een lager plafond. In herenhuizen en villa’s met inwonend personeel zal deze ruimte een normale hoogte bezitten. Hoe diep mag je een nieuwe kelder bouwen? Daar bestaat geen eenduidige wetgeving over. Gemeenten kunnen hier zelf regels voor bepalen maar dit is lang niet overal het geval.

Er zijn vaak wel regels die van invloed zijn op de diepte van een souterrain of kelder zoals mogelijke overlast voor de buren en het beleid aangaande grondwater. Er is echter geen harde regel hoe diep een ruimte onder het bestaande pand mag zijn. Informeer bij de gemeente naar de regels die ze hanteren.

Hoe zit het met de begane grond?

De curiositeit van een souterrain strekt zich uit tot de begane grond. Bij de meeste woningen grenst de voordeur direct aan het maaiveld. Je loopt van het pad direct naar binnen. Bij een souterrain is er een trapje nodig omdat de vloer van de begane grond een deel boven het maaiveld uitsteekt.

In dit geval wordt de naam bel-etage gebruikt, dit is de woonlaag direct boven de souterrain. Als deze woonlaag ook weer onderverdeeld wordt met een vloer in de ruimte dan wordt deze bovenliggende ruimte een entresol genoemd. Dit is de laag tussen de bel-etage en de bovenverdieping. Onder de souterrain zal er nog een kruipruimte zijn.

Wonen in een potkast

Op je smartphone kun je podcasts afspelen. We hebben het hier echter over een potkast, een samentrekking van de woorden ‘pot’ en ‘kast’. Dit is een type souterrain met uitbouw. Deze laag steekt uit ten opzichte van de rest van het pand. Een andere naam voor potkast is een pothuis. Aan de achterzijde kan een souterrain grenzen aan de patio.

Voorbeelden Souterrain

Bekijk hier onder een aantal voorbeelden van souterrains.

Veel gestelde vragen

1. Wat is een souterrain? Een souterrain is een deel van een gebouw dat zich onder het maaiveld bevindt, maar wel ramen heeft boven de grond waardoor natuurlijk licht kan binnenvallen. Het is vaak een half ondergrondse verdieping, die gebruikt kan worden als woonruimte of voor commerciële doeleinden.
2. Wat zijn de voordelen van wonen in een souterrain? Wonen in een souterrain biedt verschillende voordelen, zoals een constante temperatuur het hele jaar door, wat kan resulteren in lagere verwarmings- en koelingskosten. Ook biedt het vaak een rustige woonomgeving, omdat je minder last hebt van straatgeluiden. Daarnaast kan een souterrain een uniek en sfeervol karakter hebben.
3. Zijn er nadelen verbonden aan een souterrain? Er zijn enkele nadelen aan het wonen in een souterrain, zoals beperkte natuurlijke lichtinval en mogelijke vochtproblemen vanwege de ligging onder het maaiveld. Ook is goede ventilatie essentieel om een gezond binnenklimaat te waarborgen, wat soms een uitdaging kan zijn in souterrains.
4. Waar moet ik op letten bij de aankoop of huur van een souterrain? Bij de aankoop of huur van een souterrain is het belangrijk om te letten op de kwaliteit van de isolatie en ventilatie, het risico op wateroverlast of vochtproblemen, en de hoeveelheid natuurlijk licht. Laat altijd een bouwkundige keuring uitvoeren om eventuele problemen vooraf te identificeren.
5. Hoe kan ik een souterrain het beste inrichten? Bij het inrichten van een souterrain is het belangrijk om te zorgen voor voldoende licht en lucht. Gebruik lichte kleuren voor de muren en het plafond om de ruimte een opener gevoel te geven en kies voor slimme opbergoplossingen om de beschikbare ruimte optimaal te benutten. Zorg ook voor goede verlichting en maak, indien mogelijk, gebruik van spiegels om het natuurlijke licht te versterken.