Wat is een Vinexwijk?

De term ‘Vinexwijk’ is bekend maar waar kun je een Vinex wijk aan herkennen? Dit soort wijken zijn niet alleen bekend, je kunt haast stellen dat ze berucht zijn geworden. Wat is een vinexwijk en wat zijn de eigenschappen? De voor- en nadelen van wonen in een Vinex wijk vind je op deze pagina.

Wat is een Vinex wijk?

De eerste vraag die we moeten beantwoorden is eigenlijk; hoe wordt Vinex-wijk geschreven? Wat dat betreft zijn er volop mogelijkheden, wat dacht je van:

 

• Vinex wijk
• Vinex-wijk
• Vinexwijk

Of vinexwijk met een kleine letter ‘v’ in plaats van een hoofdletter. Taalkundigen zijn er niet over uit. Volgens de officiële spelling van 2015 zou het Vinex-wijk moeten zijn maar Vinexwijk wordt niet direct afgekeurd. De Spellingwijzer Onze Taal schrijft het aan elkaar maar niet met een hoofdletter. Waarom deze verwarring? Dat heeft te maken met de oorsprong van deze term.

Vinex is een verkorting van Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra. Geen afkorting dus, bij er verkorting worden er letters bij elkaar geschraapt om een term mee te vormen die beter ‘bekt’. VNROE komt immers niet zo duidelijk over. Dit woningbouwplan dateert uit 1993. Het plan zou de bouw van een aantal grote wijken inluiden die volgens het Vinex concept gebouwd werden.

De verwarring in de definitie van Vinex-wijken komt voort uit het feit dat de term niet langer een verkorting of een eigennaam is. Dat er een nota uit 1993 aan ten grondslag ligt zal bij de meeste mensen niet bekend zijn. Het is nu een algemene benaming geworden voor nieuwbouwwijken die aan de rand van een grote stad liggen.

Waar komen deze wijken vandaan?

Het Vinex concept dateert uit begin jaren negentig van de twintigste eeuw. De volledige term is Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra. De letters V.I.N.E.X. staan symbool voor dit plan, dat opgesteld werd door het Nederlandse ministerie van VROM in 1991. Deze notitie is een voortzetting van de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening die in 1988 werd opgesteld. Het plan zou de blauwdruk vormen voor nieuwbouwprojecten die tussen 1995 en 2005 uitgevoerd werden.

Formeel gezien was het aan de provincies en gemeenten om te bepalen waar de bouw zou plaatsvinden, in de praktijk was er behoorlijk wat sturing vanuit het Rijk. Het betrof grootschalige wijken die gebouwd werden aan de rand van grote steden in Nederland om de druk op deze gebieden te verminderen.

Kenmerken van Vinexwijken

De betekenis van het woord Vinexwijk heeft een negatieve bijsmaak gekregen. De efficiënte aanpak binnen het oorspronkelijke plan heeft ervoor gezorgd dat huizen op dezelfde wijze gebouwd werden. Er ontbrak een gevoel van charme en eigenheid.

Zo is de term ‘Vinex-wijk’ synoniem geworden met wijken die saai van karakter zijn met weinig onderscheidende kenmerken. Het gebrek aan diversiteit uit zich niet alleen in de huizen maar geldt ook voor de mensen die hier wonen.

Het zouden altijd jonge gezinnen met een goed inkomen betreffen. Dit klopt niet helemaal natuurlijk, al is het alleen maar omdat kinderen opgroeien en uiteindelijk verhuizen naar een eigen woning. De eerste bewoners uit de jaren negentig zijn ook niet zo jong meer als vroeger.

De indeling van de huizen leent zich echter wel voor gezinnen met kinderen. De wijken zijn niet altijd even spannend maar dat geeft ouders juist een veilig gevoel. De voornaamste uitgangspunten van Vinexwijken waren destijds:

• Uitbreiden van potentieel klantenbestand voor ondernemers die in winkelcentra gevestigd waren.
• Voorkomen dat grote en middelgrote steden in Nederland zouden leeglopen vanwege het gebrek aan ruimte.
• Open gebieden beschermen door stedelingen dichtbij de oude stadskern te huisvesten waarmee het platteland kan worden ontzien.
• Kortere afstanden tussen woning en werk met een focus op openbaar vervoer, fietsen en lopen.

Voordat Vinex-wijken tot stand kwamen werden er ‘bloemkoolwijken’ gebouwd. Dit zijn wijken met doorgaans wat kleinere woningen die niet in rechte configuratie gepositioneerd werden. Zo ontstond er een organisch patroon met paden, hofjes en gangen met als doel meer sociale cohesie tot stand te brengen en snelrijdend verkeer tegen te gaan.

In de praktijk bleken deze wijken verwarrend te zijn om te navigeren voor zowel bewoners als bezoekers. Het Vinex concept was wat dat betreft een stuk meer behoudend waarmee het ‘saaie’ karakter onderstreept werd.

Voordelen van een Vinex wijk:

• Grote tuin bij de woning
• Nabijheid van uitvalswegen
• Voldoende scholen in de buurt
• Supermarkten in de nabijheid
• Aangrenzende natuurgebieden
• Speelgelegenheid voor kinderen
• Relatief goedkoop per vierkante meter

Nadelen van een Vinex wijk:

• Bouwstijl niet spannend
• Afstand van het stadscentrum
• Weinig variatie of levendigheid
• Homogene gemeenschap

Als je kijkt naar de meningen van bewoners en mensen die juist niet in een Vinex wijk wonen dan blijken de meningen sterk verdeeld terwijl ze wel op één lijn liggen. Dit soort wijken stralen inderdaad weinig karakter uit en ze zijn rustig. Er is vrij veel ruimte met natuur in de nabijheid. Het is een voorspelbare omgeving zonder grote verrassingen in het straatbeeld.

Kinderen kunnen veilig(er) buitenspelen en een supermarkt is nooit op grote afstand in een vinexwijk. Als je echter behoefte hebt aan een dynamische omgeving met diversiteit in de wijk dan kunnen dit soort wijken inderdaad saai overkomen.

Wie woont er in een Vinex woning?

Een reden waarom het plan voor Vinexwijken werd opgesteld had te maken met de bezetting van relatief goedkope woningen door huishoudens die meer te besteden hadden. Dit zorgde voor een gebrek aan doorstroming. Huishoudens met een lager inkomen waren niet in staat om een passende woning te vinden.

Om deze groep de kans te geven om een huis te kopen, en meer vermogende gezinnen een passende woning aan te bieden, werden er huizen gebouwd aan de rand van de stad. Zo zouden voor beide groepen geschikte woningen vrijkomen.

De overheid gaf aan dat er niet meer dan 30 procent sociale woningen gebouwd mocht worden in deze wijken. Veel gemeenten hebben deze regel geïnterpreteerd dat exact 30 procent van de woningen goedkopere woningen moesten zijn. Niet alle woningen uit deze tijd werden buiten de stadskern gebouwd. Ruim een derde van de woningen die volgens dit plan gerealiseerd zouden worden liggen in het stedelijk gebied.

Omdat Vinex huizen relatief groot en laag zijn, nemen ze veel ruimte in beslag. Met de toenemende druk op de natuur is het niet waarschijnlijk dat dit type wijken weer gebouwd gaan worden.

Veel gestelde vragen

Wat betekent een Vinex wijk? Een Vinex-wijk is een term die verwijst naar een woonwijk die is gebouwd volgens de richtlijnen van de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra (VINEX), een beleidsdocument dat in 1991 door de Nederlandse regering is uitgebracht. Deze wijken zijn over het algemeen gelegen aan de rand van steden en zijn ontworpen om te voorzien in de behoefte aan extra woonruimte.

Hoe herken je een Vinex wijk? Vinex-wijken zijn te herkennen aan hun gestructureerde ontwerp en lay-out, evenals hun mix van woon- en recreatieruimtes. Ze bevatten vaak diverse soorten woningen zoals rijtjeshuizen, twee-onder-een-kaphuizen en vrijstaande woningen, allemaal ontworpen volgens moderne bouwstijlen. Ook hebben ze vaak groene zones, parken en andere recreatieve voorzieningen.

Wat is een Vinex huis? Een Vinex-huis verwijst naar een woning die is gebouwd in een Vinex-wijk. Deze huizen zijn over het algemeen modern en goed gepland, met efficiënte lay-outs en voorzieningen zoals eigen parkeerplaatsen en tuinen. Ze zijn ontworpen om een hoge levenskwaliteit te bieden en zijn vaak energiezuinig.

Wat zijn de voordelen van wonen in een Vinex wijk? Vinex-wijken bieden vele voordelen, waaronder moderne, goed ontworpen huizen, veel groene ruimte en recreatieve voorzieningen, en een gemeenschap van bewoners. Ze zijn ook gunstig gelegen nabij steden, waardoor bewoners gemakkelijk toegang hebben tot werkgelegenheid en andere stedelijke voorzieningen, terwijl ze toch in een rustigere, meer residentiële omgeving wonen.