Topotijdreis online oude landkaarten bekijken

Waar vind ik oude landkaarten? Naast reizigers die op zoek zijn naar de meest recente kaarten om op de plaats van bestemming te komen, zijn er ook veel mensen die graag in de historie van Nederland duiken. Sinds 2015 is er een archief met oude landkaarten dat tot 200 jaar teruggaat.

Dit archief heet Topotijdreis.nl en wordt onderhouden door het Kadaster. Welke bronnen en kaarten je hier aantreft leggen we uit op deze pagina. We hebben daarnaast ook enkele tips voor meer historische informatie via andere bronnen.

Wat is Topotijdreis.nl?

Topografie is een onderdeel van Aardrijkskunde waarbij een gebied, land of stad wordt beschreven. Denk aan de plekken waar mensen wonen, waar de rivieren door het land stromen en nog veel meer. We hebben het allemaal geleerd op school en we zijn het meeste alweer vergeten. Iedereen die op school een nieuwe Bosatlas moest aanschaffen omdat de vorige versie verouderd was weet dat topografie snel kan veranderen.

Zo lopen er nog heel wat mensen rond die Aardrijkskunde hebben geleerd op school zonder Flevoland op de kaart. Topotijdreis.nl is een website die je 200 jaar terug in de tijd laat reizen met hoge kwaliteit scans van eeuwenoude kaarten. Zo kun je zien hoe het landschap in Nederland is veranderd in de loop der jaren.

Waar vind ik oude landkaarten?

Misschien heb je nog ergens een oude stratenkaart van Nederland liggen. Die kun je gebruiken om te navigeren door Nederland, Google Maps, Apple kaarten of Waze biedt je meer kans om veilig op je bestemming te komen.

Topotijdreis is zeker geen goede optie voor navigatie, tenzij je een Teletijdmachine hebt gebouwd zoals professor Barabas. De bronnen en kaarten van Topotijdreis gaan terug van 2015 tot 1815. Daarbij worden meerdere series kaarten gebruikt die onderverdeeld zijn in schaal:

• De Postroutekaart van 1810, Algemene Kaart Nederland en Gemeentekaart worden gebruikt voor kleinschalige kaarten.
• De Kraijenhoffkaart wordt gebruikt voor semi-kleinschalige kaarten.
• De Topografische Militaire Kaart en RD050 worden gebruikt voor mid-schalige kaarten met een schaal van 1:50.000.
• De Bonnebladen en RD025 worden gebruikt voor grootschalige kaarten.

Door deze lappendeken aan kaarten met elkaar te combineren ontstaat er een volledig beeld van Nederland door de jaren heen. Omdat de bonnen en kaarten elkaar overlappen en aanvullen zal de weergave door de jaren heen afwijken.

Hoe werkt Topotijdreis?

Via topotijdreis.nl kun je de interactieve kaarten van 1815 tot 2015 bekijken. Je hoeft hiervoor geen software te installeren, een standaard browser is voldoende. Je kunt op verschillende manieren de kaarten bekijken en doorzoeken. Als je locatiebepaling toestaat dan kun je direct inzoomen op de locatie waar je bent.

Je kunt ook een gemeente invoeren via de zoekfunctie. Met de + en – knoppen kun je in- of uitzoomen op de kaart. Afhankelijk van de zoomfactor zul je kaarten van andere bronnen te zien krijgen.

Je kunt het jaartal kiezen tussen 1815 en 2015. De bijbehorende kaarten worden dan geladen. Omdat kaarten niet ieder jaar vernieuwd worden kun je soms voor een aanzienlijke periode dezelfde kaart te zien krijgen. In die periode kunnen er veranderingen doorgevoerd zijn maar daar is geen visuele informatie over beschikbaar.

Het is mogelijk dat een kaart op een detailniveau op andere momenten verandert. Als je geen verschil ziet tussen enkele jaren dan is het mogelijk dat er op een ander detailniveau wel een andere kaart wordt geladen.

Je kunt eveneens schakelen naar luchtfotografie. In dat geval kun je niet verder teruggaan dan 2006. Dit komt omdat er voor die tijd geen luchtfoto’s beschikbaar zijn. Deze luchtfoto’s zijn werkelijke representaties van de situatie in tegenstelling tot de getekende kaarten die minder detail weergeven.

Wie heeft Topotijdreis gemaakt?

Het Topografisch bureau werd opgericht in 1815. Later zou de naam veranderen naar Topografische Dienst en sinds 2004 maakt deze dienst deel uit van het Kadaster. In 2015 werd het 200-jarig bestaan van deze collectie kaarten gevierd met de Topotijdreis, een website waar je een reis terug in de tijd kunt maken op basis van oude landkaarten.

Dit onderdeel van het Kadaster verzamelt geografische data en stelt dit beschikbaar aan diverse partijen. Zo wordt de ligging van wegen geïndexeerd evenals rivieren, bebouwing en landbouwgrond in Nederland.

Wat is het doel van de Topotijdreis?

Door gebruik te maken van kaarten van de afgelopen 200 jaar ontstaat er een beeld van Nederland 50, 100 of 200 jaar geleden. De bezoeker ziet hoe het Nederlandse landschap is veranderd, op welke wijze de steden zijn gegroeid en ook de uitbreiding van het land.

Denk hierbij aan de provincie Flevoland die pas in het laatste deel van de vorige eeuw verscheen op de kaarten. De website van Topotijdreis is openbaar toegankelijk, er zijn geen kosten verbonden aan het bekijken van dit archief.

Als je interesse hebt in de geschiedenis van Nederland, topografie door de jaren heen of als erfgoedprofessional dan kun je hier veel waardevolle informatie vinden. Officieel wordt Topotijdreis ondersteunt voor recente versies van Google Chrome en Mozilla Firefox, de website zal op de meeste browsers werken zonder plug-ins te installeren.

Wat is HisGIS?

Een andere benadering van het Topotijdreis concept is HisGIS. Dit staat voor Historisch Geografisch Informatiesysteem. Het betreft een digitaal pakket om ruimtelijke informatie te verwerken waarbij oude kaarten uit het Kadaster worden gebruikt. Ook hierbij gaat het dus om een digitale tijdreis via de browser.

De weergave is anders dan bij de Topotijdreis, via deze vrij toegankelijke website kun je op perceel niveau naar Nederland kijken door de jaren heen. Zo vind je hier gegevens over de volkstelling, akten van burgerlijke stand en bouwdossiers. HisGIS biedt daarmee een waardevolle aanvulling op de Topotijdreis.

Is Topotijdreis beter dan Google Maps?

Als navigatiesysteem kom je niet ver met Topotijdreis. Google Maps gaat dan weer niet zover terug in de tijd. Het zijn heel andere diensten met een afwijkende doelstelling. Navigatie applicaties hebben als doel de meest actuele verkeersinformatie te verstrekken en zijn juist niet bedoeld als middel om terug te blikken.

Street View biedt echter wel een interessante aanvulling op Topotijdreis. Je kunt namelijk foto’s op straatniveau bekijken door de jaren heen. De eerste Street View 360 graden foto’s werden gepubliceerd in 2007. Via het klok-icoon is het mogelijk om oudere versies van de foto’s te bekijken. Daarmee biedt Street View zeker een interessante aanvulling op de Topotijdreis bronnen en kaarten.

Veel gestelde vragen

1. Wat is TopoTijdReis? TopoTijdReis is een digitale dienst die toegang biedt tot historische en hedendaagse topografische kaarten van Nederland. Gebruikers kunnen door verschillende tijdvakken navigeren om te zien hoe steden, dorpen, rivieren, wegen, en landschappen zijn veranderd over de jaren.
2. Hoe ver terug in de tijd kan ik kijken met TopoTijdReis? Met TopoTijdReis kun je kaarten bekijken die teruggaan tot 1815. Dit biedt een uniek perspectief op hoe het Nederlandse landschap zich heeft ontwikkeld vanaf de vroege 19e eeuw tot nu.
3. Voor wie is TopoTijdReis bedoeld? TopoTijdReis is bedoeld voor een breed publiek, inclusief historici, geografen, stedenbouwkundigen, onderzoekers, studenten, en iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis en ontwikkeling van het Nederlandse landschap.
4. Hoe kan ik TopoTijdReis gebruiken? Je kunt TopoTijdReis gebruiken door naar de officiële website te gaan. Daar kun je een specifiek jaar kiezen en in- of uitzoomen op de kaart om de gewenste regio te bekijken. Het is mogelijk om door verschillende tijdperken te navigeren door de tijdlijn aan te passen.
5. Is TopoTijdReis gratis te gebruiken? Ja, TopoTijdReis is gratis toegankelijk voor iedereen. Het doel is om kennis over de geografische en historische ontwikkeling van Nederland toegankelijk te maken voor een breed publiek.