Wat is een Talud? Talud is een woord dat afkomstig is van het Franse woord ‘talus’ wat ‘helling’ betekent. Een talud is een aangelegd schuin vlak dat gelegen is naast een dijk, spoor, watergang of weg naar een brug of tunnel. Zo wordt het hoogteverschil tussen het aanwezige bouwwerk en het maaiveld overbrugd. Wat is een talud, wat zijn de eigenschappen en hoe schuin mag een talud zijn? En ook belangrijk: Is een talud veilig?
Wat is een talud?
Letterlijk staat talud voor een vlak dat onder een helling ligt. In de praktijk gaat het vaak over de schuine zijde naast een dijk of sloot. Het betreft een verhoogd of ingegraven vlak dat een lager gelegen deel verbindt met een hoger gelegen deel. Wat zijn de eigenschappen van een talud?
Talud berekenen
Hoe schuin mag een talud zijn? De weergave van de helling wordt aangegeven als de tangens van de helling. Dit is de verhouding tussen hoogte en aanleg. Als hoogte wordt in Nederland doorgaans 1 aangehouden. De uiteindelijke hoek kan variëren op basis van talud eigenschappen zoals het type grond of het bouwmateriaal dat gebruikt wordt. Daarnaast kunnen er additionele eisen worden gesteld aan de bouwkundige eigenschappen of specifieke veiligheidseisen.
Voor ieder type grond is er een natuurlijk talud ofwel hellingsgraad waarbij het materiaal niet gaat schuiven. Deze hoek is afhankelijk van de cohesie en de hoek van inwendige wrijving. Wanneer het zand betreft dan is een verhouding van 1 : 1 standaard, dit is een hoek van 45 graden. Als het een watergang betreft dan is een verhouding van 1 : 1,5 gebruikelijk om aan te houden. Als het dijken of spoorwegen betreft dan zal er een minder sterke helling worden toegepast van bijvoorbeeld 1 : 3. De reden om een lagere hellingshoek toe te passen bij dijken is het breken van hogere golven. Zo wordt het dijklichaam minder belast door de golven.
Wil je graag weten voor welk bedrag jouw woning nu verkocht zou kunnen worden? klik hier
Afwijkende kenmerken van taluds
Wanneer het een oprit naar een brug betreft waar auto’s of treinen overheen rijden moet er rekening worden gehouden met het slijtingspercentage. Hiervoor zijn maximale waarden gesteld. Het is mogelijk om de talud te bekleden met gras of steen om afschuiven te reduceren. Als het een bebouwde omgeving betreft is er niet altijd voldoende ruimte aanwezig om een natuurlijk talud aan te leggen. In dat geval kan er wapening of een ander type bouwkundige versteviging worden aangebracht.
Naast de berekening moet je op de hoogte zijn van de risico’s die aanwezig zijn als een talud niet zorgvuldig wordt aangelegd. Dit zijn de meest voorkomende veiligheidsrisico’s die op de loer liggen bij een talud:
- Kans op instorting bij een te hoge hellingshoek.
- Kans op instorting door uitdroging van de bodem.
- Kans op instorting door een te hoge druk op de rand van de put of sleuf vanwege ophogingen.
- Kans op instorting door verkeer dat te dichtbij de put of sleuf rijdt wat trillingen veroorzaakt.
- Kans op instorting vanwege grondwater dat in of naar de put of sleuf stroomt en het grond wegspoelt.
Naast instortingsgevaar is het mogelijk dat personen bekneld kunnen raken vanwege bouwmaterialen die niet verankerd zijn of het ontbreken van leuningen. Daarnaast is het van belang bij aanleg van een talud dat er een vluchtroute aanwezig is voor calamiteiten.
Veiligheid van een talud
Is een talud veilig? Als de metingen juist verricht zijn en de aanleg volgens standaard protocollen zijn uitgevoerd dan mag je ervan uitgaan dat de talud veilig is. Als je twijfels hebt dan is het van belang om onderzoek en/of metingen uit te laten voeren om er zeker van te zijn dat de risico’s minimaal zijn. Hier zijn enkele maatregelen die genomen kunnen worden om de aanleg van een talud veilig te laten verlopen:
- Zorg ervoor dat de maximale hellingshoek niet wordt overschreden.
- Voor putten en sleuven die dieper zijn dan 1 meter moet gebruik worden gemaakt van bekisting.
- De toegang moet veilig zijn, bijvoorbeeld door een trap met leuning te plaatsen bij de ingang.
- Door de grond te bemalen is het mogelijk om het grondwaterpeil te verlagen.
- Werk met meerdere personen zodat er extra controle is op de situatie.
- Plaats duidelijke markeringen rondom de werkplek zoals pionnen, baakschilden en afzetlint.
- Voer dagelijks controle uit op de veiligheidsmaatregelen.
Met name als er gewerkt wordt op een locatie met veel langsrijdend verkeer kan duidelijke signalering zoals een matrixbord de veiligheid voor zowel omstanders als werklieden verhogen. In verband met verzakkingsgevaar is het van belang dat bouwverkeer op een afstand van minimaal 50 centimeter blijft als de diepte minder dan 1 meter bedraagt. Bij een diepte verder dan 1 tot aan 2 meter varieert de minimale afstand van 1 tot 1,5 meter. Dit is afhankelijk van de stand die de banden of rupsbanden van het voertuig hebben ten opzichte van de ontgraving. Zorg daarnaast dat werklieden aan beide zijden van de ontgraving minimaal 60 centimeter ruimte hebben, dus minimaal 120 centimeter in totaal.
Verschil tussen binnen- en buiten talud
Wanneer het dijken betreft wordt er onderscheid gemaakt tussen binnentalud en buitentalud:
- Binnentalud: Dit is de helling aan de binnenzijde van de dijk.
- Buitentalud: Dit is bij een zeedijk de helling aan de zijde waar water stroomt ofwel de buitenzijde van de dijk.
Bij de Nederlandse Rijkswaterstaat worden echter afwijkende definities gehanteerd. Rivierbeheerders van Rijkswaterstaat bedoelen met de waterkant van een dijk de binnentalud. De droge kant van de dijk wordt de buitentalud genoemd. Wanneer het een waterkerende dijk betreft dan zal de talud een waterkerende functie hebben aan de waterkerende zijde met een stabiliserende functie aan de andere zijde. Het is mogelijk dat de hellingshoek en de toegepaste materialen per zijde afwijken.
Talud bedekken
Er zijn diverse materialen om taluds te bedekken. Een vaak toegepaste en natuurlijke optie is het gebruik van laagblijvende planten die goed wortel schieten en de bodem geheel bedekken. Dit verstevigt de bodem en zorgt daarnaast voor een optimale verwerking van neerslag- en bodemwater. Er zijn daarnaast ook andere bodembedekkers die toegepast kunnen worden. Bij een sterke helling kunnen geosynthetische materialen in onderliggende lagen worden aangebracht om de trekkracht te verbeteren.
