Alles wat je moet weten over geregistreerd partnerschap

Overweeg je een geregistreerd partnerschap aan te gaan, maar zie je door de bomen het bos niet meer? Dit rechtsalternatief voor het huwelijk wordt steeds populairder in Nederland. In dit artikel leid ik je door het proces, van aangifte bij de gemeente tot de rechten en plichten die eraan verbonden zijn.

Lees verder en alles wordt helder.

Samenvatting

• Een geregistreerd partnerschap is juridisch bijna gelijk aan een huwelijk, maar het is makkelijker te beëindigen zonder rechter als er geen minderjarige kinderen zijn.
• Bij het regelen van een geregistreerd partnerschap moet je aangifte doen bij de gemeente, kiezen tussen gemeenschap van goederen of partnerschapsvoorwaarden, en beslissen over naamgebruik.
• Partners in een geregistreerd partnerschap hebben dezelfde verplichtingen met betrekking tot ouderlijk gezag en erfrecht als gehuwden, mits zij de juiste juridische stappen volgen.
• De keuze voor een geregistreerd partnerschap brengt ook financiële overwegingen met zich mee, zoals kosten voor de aangifte, ceremonie en notariële aktes.
• Vergelijken van een geregistreerd partnerschap met trouwen en samenlevingscontracten kan koppels helpen om een geïnformeerde keuze te maken die past bij hun persoonlijke situatie.

Wat is een geregistreerd partnerschap?

Een geregistreerd partnerschap is een juridische vorm van samenleven die veel weg heeft van een huwelijk, maar met enkele specifieke kenmerken en procedures. Het biedt koppels de mogelijkheid hun relatie officieel vast te leggen, met bijbehorende rechten en verplichtingen, zonder de traditionele ceremoniële aspecten van een bruiloft.

Verschil met trouwen en samenlevingscontract

Het regelen van een geregistreerd partnerschap is een belangrijke stap voor koppels die een officiële bevestiging van hun relatie wensen, zonder de traditionele trouwerij. Dit partnerschap biedt veel van dezelfde juridische rechten en plichten als een huwelijk, maar er zijn verschillen, met name in hoe het wordt beëindigd en andere subtiele juridische nuances. Hieronder vind je een overzicht van de verschillen tussen een geregistreerd partnerschap, trouwen en een samenlevingscontract.

 

Geregistreerd Partnerschap	Trouwen	Samenlevingscontract
Automatisch ouderlijk gezag bij kinderen die binnen het partnerschap geboren worden	Automatisch ouderlijk gezag bij kinderen die binnen het huwelijk geboren worden	Geen automatisch ouderlijk gezag; dit moet apart geregeld worden
Kan zonder tussenkomst van de rechter ontbonden worden indien er geen kinderen zijn	Ontbinding altijd via de rechter	Eenvoudig te beëindigen via overeenkomst
Geen bruiloftsceremonie vereist	Officiële ceremonie is vereist	Geen ceremonie; alleen een contract
Erkenning en bescherming door de staat vergelijkbaar met huwelijk	Erkenning en bescherming door de staat	Minder juridische erkenning en bescherming
Keuze tussen gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden	Keuze tussen gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden	Bezittingen en inkomsten blijven gescheiden tenzij anders overeengekomen

Deze tabel schetst de contouren van de verschillende samenlevingsvormen en helpt koppels bij het maken van een weloverwogen keuze. Elk arrangement heeft zijn eigen juridische implicaties en persoonlijke betekenis, afhankelijk van de wensen en behoeften van het koppel.

Rechten en plichten voor partners

Nadat duidelijk is hoe een geregistreerd partnerschap verschilt van trouwen en een samenlevingscontract, is het belangrijk om de rechten en plichten die daarbij komen kijken te begrijpen.

Partners die een geregistreerd partnerschap aangaan, hebben bijna dezelfde wettelijke rechten en plichten als getrouwde stellen. Dit betekent dat zij in veel gevallen automatisch elkaars erfgenaam zijn en dat zij verantwoordelijk zijn voor elkaars schulden.

Elke partner moet bijvoorbeeld de ander financieel ondersteunen tijdens en soms ook na het partnerschap. Dit heet partneralimentatie. Het nemen van belangrijke beslissingen over gezamenlijke bezittingen kan niet zonder de toestemming van beide partners.

Als er kinderen in het spel zijn, hebben geregistreerde partners dezelfde verplichtingen rondom ouderlijk gezag en kinderalimentatie als gehuwden. Ook gelden er regels voor erfenissen, waarbij je zonder testament alsnog bepaalde zaken anders kunt afspreken met een notaris.

Gemeenschap van goederen of voorwaarden vastleggen

Een geregistreerd partnerschap geeft je keuzes over hoe je je bezittingen en schulden wilt delen. Je kunt kiezen voor een gemeenschap van goederen of juist voor het vastleggen van voorwaarden.

• Kies je voor een gemeenschap van goederen, dan worden alle bezittingen en schulden van jou en je partner samen één pot. Dat betekent dat je alles deelt, ook wat jullie vóór de registratie hadden.
• Partnerschapsvoorwaarden laten opstellen biedt meer flexibiliteit. Hierbij bepaal je zelf welke bezittingen en schulden gezamenlijk zijn en welke persoonlijk blijven.
• Voor het vastleggen van partnerschapsvoorwaarden moet je langs een notaris. Deze zorgt ervoor dat jullie afspraken rechtsgeldig zijn.
• Het opstellen van zo’n overeenkomst kan complex zijn. Advies inwinnen bij een juridisch expert is daarom aan te raden.
• Staat er onroerend goed op één naam? Dan kunnen specifieke afspraken in de partnerschapsvoorwaarden dit beschermen.
• Bij een scheiding vereenvoudigen vooraf vastgelegde voorwaarden de verdeling van bezittingen en zorgen ze vaak voor minder conflicten.
• Denk goed na over toekomstige erfenissen of schenkingen; deze kun je met de juiste clausules buiten de gemeenschappelijke pot houden.
• Verandering in situaties zoals het krijgen van kinderen of carrièresprongen kunnen invloed hebben op bestaande partnerschapsvoorwaarden: regelmatig herzien is slim.

Hoe regel ik een geregistreerd partnerschap?

Om een geregistreerd partnerschap officieel te maken, moet je eerst langs de gemeente. Daar geef je samen met je partner jullie intentie tot partnerschap aan, waarna de nodige stappen volgen om jullie unie te bezegelen.

Aangifte doen bij de gemeente

Zodra jullie besluiten een geregistreerd partnerschap aan te gaan, is het belangrijk om dit officieel bij de gemeente aan te geven. Dit proces staat ook wel bekend als ‘in ondertrouw gaan’ en is de eerste stap naar jullie officiële verbintenis.

Maak hiervoor een afspraak bij het gemeentehuis waar minimaal één van jullie staat ingeschreven. Daar geeft de ambtenaar van de burgerlijke stand je alle informatie over de procedure en de documenten die je moet aanleveren.

Bij de aangifte bepalen jullie ook of je in beperkte gemeenschap van goederen wilt leven of dat er andere afspraken worden vastgelegd in een samenlevingscontract. Bedenk dat voor minderjarige kinderen en bezittingen in het buitenland soms extra regels gelden.

Zorg dus dat je goed voorbereid naar het gemeentehuis gaat en neem alle benodigde papieren, zoals paspoorten en geboorteaktes, mee. De ambtenaar zorgt na het gesprek dat jullie opname in de basisregistratie personen wordt verwerkt, waarmee een stap naar jullie toekomst samen is gezet.

Achternaam kiezen

Bij het vastleggen van een geregistreerd partnerschap sta je voor de keuze: houd je jouw eigen achternaam of kies je voor de naam van je partner? Deze beslissing is persoonlijk en heeft verschillende gevolgen.

Kies je voor de achternaam van je partner, dan kun je deze gebruiken in het dagelijks leven, maar officiële documenten zoals je paspoort behouden je oorspronkelijke naam. Het wijzigen van je geslachtsnaam is een belangrijk moment dat de verbintenis met je partner symboliseert.

De keuze voor een achternaam kan later wijzigingen in erfbelasting en eigendomsrecht met zich meebrengen. Bespreek samen de mogelijkheden en maak een keuze die bij jullie past. Eenmaal gekozen, meld je dit bij aangifte van het geregistreerd partnerschap bij de gemeente.

Denk ook na over wat dit betekent voor toekomstige kinderen en hun achternaam. Na het kiezen van een achternaam volgt de volgende stap: de kosten rondom het partnerschap in kaart brengen en regelen.

Kosten van een geregistreerd partnerschap

Het vastleggen van een geregistreerd partnerschap brengt kosten met zich mee. Deze zijn vergelijkbaar met die van een huwelijk. Gemeenten bepalen zelf hun tarieven, dus de prijs kan variëren.

Over het algemeen betaal je voor de aangifte, de ambtenaar die de partnerschap sluit en gebruik van de trouwlocatie. Als je een eigen locatie kiest, kunnen daar extra kosten aan verbonden zijn.

Voor veel stellen is een gratis of goedkoper moment in de week voldoende. Op deze tijden bieden sommige gemeenten een kosteloze ceremonie aan, maar houd er rekening mee dat hierbij vaak minder mogelijkheden zijn.

Denk dan aan minder tijd voor de ceremonie en minder gasten die aanwezig mogen zijn. Voor algehele gemeenschap van goederen of het opstellen van voorwaarden bij een notaris komen extra kosten kijken.

Vergeet ook niet dat het wijzigen van namen of het regelen van testamenten bijdraagt aan de totale prijs van een geregistreerd partnerschap.

Verschillen met trouwen en samenwonen

Het regelen van een geregistreerd partnerschap heeft unieke aspecten die het onderscheiden van trouwen en samenwonen; duik met ons mee in de details om te ontdekken wat deze specifieke keuze voor jullie kan betekenen.

Beëindiging door rechter

Bij een geregistreerd partnerschap is een gang naar de rechter nodig als je uit elkaar wil en samen kinderen hebt. De rechter kijkt dan naar afspraken over de kinderen en hoe jullie je bezittingen verdelen.

Zijn er geen minderjarige kinderen betrokken? Dan kunnen partners onderling afspreken het partnerschap te beëindigen zonder tussenkomst van een rechter. Dit maakt het eenvoudiger en vaak sneller dan een echtscheiding.

Toch moeten jullie deze afspraken officieel vastleggen bij de notaris of advocaat. Deze documenten dienen als bewijs van de beëindiging van jullie partnerschap. Het recht op bijvoorbeeld een koopwoning, hypotheek of huurwoning moet duidelijk zijn afgesproken, net als de verdeling van andere bezittingen.

Zo voorkom je toekomstige geschillen en zorg je ervoor dat beide partijen weten waar ze aan toe zijn.

Ouderlijk gezag over kinderen

Ouderlijk gezag is een belangrijk onderwerp bij het aangaan van een geregistreerd partnerschap. Het betekent dat je als ouder de verantwoordelijkheid en het recht hebt om je kind op te voeden en belangrijke beslissingen te maken over hun welzijn.

Als je een geregistreerd partnerschap aangaat, krijgen beide partners automatisch het gezag over kinderen die tijdens dit partnerschap worden geboren. Dit is anders dan bij samenwonenden, waar de vader eerst het kind moet erkennen en apart ouderlijk gezag moet aanvragen.

Houd er rekening mee dat voor kinderen die vóór het geregistreerd partnerschap zijn geboren, je apart maatregelen moet nemen om als partner ook ouderlijk gezag te krijgen. Dit doe je door samen met de moeder een verzoek in te dienen bij de rechtbank.

Zorg dat je goed op de hoogte bent van deze regels en regel het ouderlijk gezag direct wanneer je geregistreerd partnerschap ontstaat. Dit voorkomt mogelijke complicaties in de toekomst rond de zorg en opvoeding van jullie kinderen.

Geen officiële akte

Bij een geregistreerd partnerschap hoef je niet per se ‘ja’ te zeggen zoals bij een huwelijk. Een verklaring afleggen bij een ambtenaar van de burgerlijke stand is voldoende. Hierdoor voelt het voor sommige mensen minder formeel, en dat kan precies zijn wat ze zoeken in een partnerschap.

Je maakt samen afspraken en legt deze vast zonder de ceremoniële tradities van een huwelijk.

Partners kunnen ervoor kiezen om geen grote ceremonie te houden, maar het blijft een belangrijke stap. Jullie verbintenis is officieel zodra de handtekeningen zijn gezet, ook zonder trouwambtenaar of getuigen.

Het regelen van een geregistreerd partnerschap kan sneller en eenvoudiger zijn, wat aantrekkelijk is voor mensen die geen uitgebreide bruiloft willen maar wel hun relatie officieel willen maken.

Andere aspecten van een geregistreerd partnerschap

Er zijn nog diverse andere facetten die van belang zijn bij het overwegen van een geregistreerd partnerschap, zoals belastingvoordelen of erfrechtelijke kwesties. Deze aspecten kunnen invloed hebben op uw persoonlijke en financiële leven, en daarom is een gedegen begrip hiervan cruciaal.

Voor- en nadelen

Het overwegen van een geregistreerd partnerschap brengt verschillende voor- en nadelen met zich mee. Deze afwegingen spelen een cruciale rol in de beslissing of dit de juiste samenlevingsvorm voor jou en je partner is.

• Voordelen:

1. Eenvoudige procedure: Het aangaan van een geregistreerd partnerschap is vaak minder complex dan het voltrekken van een huwelijk, met minder formaliteiten.
2. Gelijkwaardige rechten: Partners krijgen vergelijkbare rechten als bij een huwelijk, zoals erfrecht en pensioenrechten.
3. Flexibiliteit in naamgebruik: Je kunt kiezen welke achternaam jij en je partner willen gebruiken.
4. Bescherming zonder trouwen: Het biedt juridische bescherming voor stellen die niet de behoefte voelen om te trouwen.

• Nadelen:

1. Misverstanden over status: Sommige mensen zijn niet bekend met wat een geregistreerd partnerschap inhoudt, wat kan leiden tot verwarring.
2. Beperkingen in het buitenland: Niet alle landen erkennen een Nederlands geregistreerd partnerschap, wat problemen kan geven bij emigratie of internationale zaken.
3. Ouderlijk gezag: Bij het krijgen van kinderen moeten aanvullende stappen worden ondernomen om ouderlijk gezag gelijk te stellen aan dat van gehuwde ouders.

 

Vergelijking met andere samenlevingsvormen

Wanneer we kijken naar de verschillende mogelijkheden om een relatie formeel te bekrachtigen, is het essentieel om de kenmerken van elk type samenlevingsvorm te vergelijken. Hieronder volgt een overzicht in tabelvorm om de kenmerken van een geregistreerd partnerschap af te zetten tegen die van trouwen en een samenlevingscontract.

Samenlevingsvorm	Rechtelijke binding	Ouderlijk gezag	Beëindiging	Erfrecht
Geregistreerd partnerschap	Ja, gelijk aan huwelijk	Automatisch voor beide ouders	Zonder rechter als er geen kinderen zijn	Ja, gelijk aan huwelijk
Huwelijk	Ja, wettelijk vastgelegd	Automatisch voor beide ouders	Altijd via rechter	Ja, tenzij anders bepaald
Samenlevingscontract	Nee, beperkte juridische status	Niet automatisch	Ontbinding contract	Nee, tenzij vastgelegd

Deze tabel belicht de hoofdverschillen en kan partners helpen bij het maken van een geïnformeerde keuze die past bij hun persoonlijke situatie en voorkeuren.

Tips voor het regelen van een geregistreerd partnerschap

Het regelen van een geregistreerd partnerschap vereist aandacht voor detail en goede voorbereiding. Hier volgen enkele praktische tips om het proces soepel te laten verlopen:

• Controleer eerst of je de Nederlandse nationaliteit hebt of dat je toestemming nodig hebt vanuit een ander land om een geregistreerd partnerschap aan te gaan in Nederland.
• Maak vervolgens samen met je partner afspraken over de verdeling van bezit en eigendom. Beslis of je in gemeenschap van goederen gaat leven of juist kiest voor het vastleggen van voorwaarden.
• Doe vroegtijdig, minimaal twee weken voorafgaand, aangifte bij de gemeente waar jullie het partnerschap willen laten registeren. Dit heet ook wel ‘ondertrouw’.
• Overweeg welke achternaam jullie willen gebruiken na het sluiten van het partnerschap. Eén partner kan de achternaam van de ander aannemen.
• Informeer bij je gemeente naar de kosten die verbonden zijn aan een geregistreerd partnerschap en houd rekening met eventuele extra uitgaven.
• Denk goed na over de toekomst wat betreft ouderlijk gezag als er kinderen zijn of komen binnen het partnerschap. Niet alle regels zijn hetzelfde als bij een huwelijk.
• Sta stil bij wat er gebeurt met jullie geregistreerd partnerschap in geval van overlijden of scheiding, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.
• Hoewel geen ja – woord nodig is, kunnen jullie alsnog beslissen om dit moment op een speciale manier te markeren, zoals met een ceremonie of feest.
• Raadpleeg indien nodig een juridisch adviseur om samenlevingscontracten op te stellen en ervoor te zorgen dat alles correct gedocumenteerd is.
• Bespreek openlijk elkaars verwachtingen en wensen omtrent het partnerschap, want heldere communicatie legt een sterke basis voor elk type relatie.

Een geregistreerd partnerschap biedt een stevige basis voor jou en je partner. Met duidelijke afspraken staat het als een huis in de wereld van relaties. Overweeg je de stappen naar deze verbintenis, dan heb je nu alle cruciale informatie bij de hand.

Vraag jezelf af: ‘Is dit de vorm die past bij mijn relatie en levensstijl?’ en ‘Welke voorwaarden wil ik vastleggen?’. Zet die stap vol vertrouwen, gewapend met kennis en inzicht in wat het beste is voor jouw situatie.

Grijp deze kans om jullie toekomst samen op solide grond te bouwen.

Veelgestelde Vragen

1. Wat houdt een geregistreerd partnerschap precies in?

Een geregistreerd partnerschap is een officiële vorm van samenleven, waarbij je met je partner afspraken maakt en vastlegt bij de burgerlijke stand, vergelijkbaar met een huwelijk.

2. Moeten we het ja-woord geven bij een geregistreerd partnerschap?

Ja, bij het sluiten van een geregistreerd partnerschap gelden vergelijkbare formaliteiten als bij een huwelijk, en hoort daarbij ook het uitspreken van het ja-woord.

3. Wat is het verschil tussen een geregistreerd partnerschap en samenlevingscontract?

Bij een geregistreerd partnerschap worden er meer zaken wettelijk vastgelegd dan bij een samenlevingscontract en het ontstaan en beëindigen gebeurt via de burgerlijke stand, dit is niet zo bij een samenlevingscontract.

4. Hoe snel kunnen we een geregistreerd partnerschap aangaan?

Je kunt een geregistreerd partnerschap vroegst twee weken nadat je jouw intentie hebt kenbaar gemaakt bij de gemeente aangaan.

5. Wat gebeurt er als we ons geregistreerd partnerschap willen beëindigen?

Bij het beëindigen van een geregistreerd partnerschap ga je net zoals bij scheiding van tafel en bed uit elkaar, maar dan zonder tussenkomst van de rechter, tenzij er sprake is van huwelijken met kinderen of curatele.