Het begrip doorzon woning hoor je niet zo vaak meer, toch is dit het meest voorkomende woningtype in Nederland. Waarschijnlijk is dat juist de reden dat we niet langer verwijzen naar de oorspronkelijke benaming voor dit type eengezinswoning. Wat is een doorzonwoning, waar komt het vandaan en hoe herken je deze huizen?
Wat is een doorzonwoning?
Een doorzon woning, of aan elkaar geschreven doorzonwoning, is een woningtype dat zich onderscheidt van andere woningen door de ligging van de woonkamer. Deze ruimte loopt van de voorgevel tot aan de achtergevel zonder onderbreking. Aan beide zijden zijn ramen aanwezig wat gunstig is voor het natuurlijke licht in huis. De standaard indeling is een voordeur met hal. Er is een woonkamer en losse keuken op de begane grond, in de keuken bevindt zich de achterdeur.
Via de trap in de hal kun je naar de eerste verdieping lopen waar twee of drie slaapkamers zijn met een badkamer. Er kan ook nog een zolder zijn die bereikbaar is via een vaste of vlizo-trap. Deze huizen zijn voorzien van een zadeldak.
Als dit lijkt op een beschrijving van de standaard eengezinswoning in Nederland dan heb je het juist. De doorzon woning is namelijk het meest voorkomende type woning in Nederland. De standaard afmetingen zijn in de loop der jaren wat veranderd maar de indeling is in honderd jaar tijd nauwelijks aangepast.
Waar komt de doorzon woning vandaan?
Het ontwerp stamt uit het begin van de twintigste eeuw. Voor die tijd waren woonkamers vaak relatief klein met een scheiding tussen de voor- en achterzijde van de woning. De naam doorzon woning duidt op de nieuwe indeling. De zon schijnt door de woning, van voren naar achteren. Je kunt deze term dus heel letterlijk nemen. Daarvoor was er namelijk vaak een voor- en een achterkamer die van elkaar gescheiden waren. De stand van de zon bepaalde welke ruimte verlicht was. Met een doorzonwoning was de lichtinval optimaal.
Wil je graag weten voor welk bedrag jouw woning nu verkocht zou kunnen worden? klik hier
Door een woonkamer te bouwen die over de gehele diepte van de woning liep, werd deze ruimte aanzienlijk groter dan voorheen. Standaard is de breedte 6 tot 6.50 meter met een lengte die zou toenemen van 7 meter tot 9 meter. De ruimte is meestal dieper dan breed. De nieuwe indeling gaf de woonkamer een nieuwe functie. Er was meer ruimte en daarmee meer oppervlak voor het hele gezin om dingen samen te doen of juist individueel in een eigen hoekje. De opkomst van de televisie in het midden van de twintigste eeuw heeft bijgedragen aan de populariteit van de doorzonwoning.
Samen maar apart
De introductie van de televisie heeft een grote impact gehad op het gezinsleven, in combinatie met ontwikkelingen in de zorg en economische stabiliteit. Gezinnen werden kleiner met minder kinderen in huis. De band tussen gezinsleden werd hechter, televisie speelde een rol in het samenbrengen van het gezin.
De band met andere gezinnen binnen de familie en de omgeving in het algemeen werd juist minder sterk. Dit heeft geleid tot een meer individuele gezinssituatie met minder sociale controle of binding met de wijk. De doorzon woning was minder toegankelijk voor buitenstaanders maar bood juist alles voor een (klein) gezin. Dit heeft gevolgen gehad voor de sociale cohesie en de leefbaarheid in een aantal wijken.
Voordelen van een doorzon woning
Dit zijn de voornaamste eigenschappen van een doorzon woning die als positief worden beschouwd:
- Veel licht in de huiskamer door de ramen aan beide zijden.
- Veel ruimte in de huiskamer voor een persoonlijke inrichting.
- Afgesloten ruimte zonder luchtjes uit de keuken en optimale isolatie.
- Stimuleert sociale interactie binnen het gezin.
Nadelen van een doorzon woning
Dit zijn de voornaamste eigenschappen van een doorzon woning die als negatief worden beschouwd:
- Naast inkijk ook doorkijk wat minder privacy oplevert.
- Wat saaie rechthoekige kamer die weinig inspiratie biedt.
- Woningen voor de jaren negentig zijn kwalitatief vaak van mindere kwaliteit.
Met name rijtjeswoningen uit de jaren zestig, zeventig en tachtig zijn volgens het doorzon woning model gebouwd.
De familie Doorzon
Het is geen toeval dat het gezin in de gelijknamige strip ‘Doorzon’ heet. Het is een directe verwijzing naar de doorzon woning die destijds populair was. In 1979 bedachten Gerrit de Jager en Wim Stevenhagen een gezin dat bestond uit ouders met kinderen die woonden in een standaard wijk met standaard huizen en standaard belevenissen die heel herkenbaar waren.
Trends in de maatschappij werden op satirische wijze belicht, deze strip was gericht op een meer volwassen publiek. Onderwerpen als seks, discriminatie en politiek liepen als een rode draad door de verhalen heen. Iedere pagina was een ‘grap’, later zou ieder stripalbum een eigen thema krijgen waarin het ‘doorzon’ leven op de hak werd genomen.
Na 30 jaar was de maatschappij dusdanig veranderd dat De familie Doorzon niet meer paste in het huidige tijdsbeeld. Het is treffend dat de laatste twee albums zouden verwijzen naar een andere trend in de woningbouw: Vinex woningen. De laatste albums waren getiteld “De vineX fa©tor” en “Viva Vinex”. Dit zijn huizen die volgens een woningbouwplan uit de jaren negentig gebouwd zijn en net als de doorzonwoning vaak worden bestempeld als burgerlijk en saai.
Einde van de doorzon woning
Bij woningtypen kun je zelden een harde grens trekken. Over het algemeen wordt de introductie van de breedplaatvloer gezien als het einde van de doorzon woning. Deze vloeren waren smaller maar dieper wat tot een andere indeling van de woning zou leiden. Huiskamers zouden nog steeds van voor naar achter lopen maar de verhoudingen zijn anders. Sinds de jaren tachtig werden steeds minder doorzon woningen gebouwd.
Doorzonwoning kopen?
Met het basisconcept van de doorzonwoning is niets mis. Het is een efficiënt en praktisch woningtype dat zich uitstekend leent voor een gezin met twee of drie kinderen. Het zijn niet de meest creatieve woningen met een standaard indeling die zich niet leent voor een bijzondere inrichting. De voornaamste verschuiving die in vijftig jaar heeft plaatsgevonden is het verplaatsen van de oude beeldbuis televisie (met ‘toeter’) vanuit de hoek van de kamer naar een flat-screen televisie tegen of op de zijwand. De impact van een televisie op de inrichting van de woonkamer en stijl meubilair moet niet onderschat worden.
Let bij een doorzon woning kopen vooral op het bouwjaar. Zo zal het energielabel van woningen uit de jaren zestig en zeventig doorgaans niet gunstig zijn, deze gebouwen lenen zich wel voor isolatie en zonnepanelen op het (schuine) dak. Houd ook rekening met de aanwezigheid van asbest.
