Wat is een bovenwoning?

Een bovenwoning is een woonruimte die boven een andere woonruimte is gebouwd. Dit type woning heeft een eigen ingang aan de straatkant, er is geen sprake van een gedeelde hal of galerij. Het aantal bovenwoningen in Nederland is beperkt, met name in grotere steden kom je dit woningtype soms tegen. Meestal betreft het woonruimte in de particuliere verhuur. Wat een bovenwoning is en wat zowel de voordelen als nadelen zijn van bovenwoningen leggen we uit op deze pagina.

Wat is een bovenwoning?

Een bovenwoning is een woning die zich boven een andere woning of bedrijfsruimte bevindt, meestal bereikbaar via een trap of een gemeenschappelijke ingang. Een bovenwoning kan zich bijvoorbeeld bevinden op de eerste verdieping van een pand en heeft vaak een eigen ingang en voorzieningen zoals een keuken en badkamer.

Bij bedden is er zoiets als de ‘twijfelaar’. Dit is een formaat matras dat vrij ruim is voor één persoon maar weer een beetje aan de krappe kant is voor twee personen. Een bovenwoning is in veel opzichten de twijfelaar in de woningmarkt.

Het is een zelfstandige woonruimte met eigen toegang maar dan op een andere woning gebouwd. Het is weer niet echt een appartement omdat er geen centrale ingang is of een galerij. Je kunt dus direct vanaf de straat jouw woning betreden. Dit zal wel via een trap gaan, want een bovenwoning is zoals de naam al aangeeft op een andere woonruimte gebouwd.

Er kan één woonlaag aanwezig zijn, het is ook mogelijk dat er meerdere woonlagen beschikbaar zijn voor het huishouden. Het is tevens mogelijk dat er boven een bovenwoning nog meer wooneenheden aanwezig zijn maar dit is niet altijd het geval.

Is een bovenwoning hetzelfde als een maisonnette?

Een maisonnette is in feite een appartement met meerdere woonlagen binnen een flatgebouw. Het voornaamste verschil met een bovenwoning is dus de entree. In een maisonnette is er namelijk sprake van een gedeelde hal of galerij, bij bovenwoningen zal er altijd een eigen ingang zijn op straatniveau. Verder kan de indeling overeenkomstig zijn maar het betreft twee individuele woningtypen.

Kenmerken van een bovenwoning

Er bestaat een woningtype dat ‘kangoeroewoning’ heet. Daarbij is er sprake van een wooneenheid die deel uitmaakt van een andere wooneenheid. Een bovenwoning zou ook een ‘slakkenwoning’ genoemd kunnen worden omdat er ditmaal een huis bovenop een ander huis gebouwd is.

In tegenstelling tot een woonhuis met meerdere verdiepingen, waarbij een bovenetage door een ander huishouden bewoond wordt, zullen bovenwoningen reeds bij de bouw op deze wijze ontworpen zijn. Er is namelijk een vaste trap naar de voordeur aanwezig.

Deze bouwstijl komt regelmatig voor in grote steden, naast Nederland kom je dergelijke constructies ook wel tegen in de Verenigde Staten. Het is namelijk een ruimte efficiënte manier van bouwen met behoud van een eigen ingang.

Los van de voordeur aan de straatzijde kunnen de kenmerken van een bovenwoningen behoorlijk uiteenlopen. Zo zijn er bovenwoningen met één of twee woonlagen. Als er sprake is van meerdere verdiepingen dan is er een inpandige trap of lift aanwezig.

De keuken en sanitaire faciliteiten worden niet gedeeld met andere bewoners in het pand, alle voorzieningen zijn beschikbaar voor het huishouden. Het is mogelijk dat er nog een woonlaag boven de bovenwoning aanwezig is. Die woningen zullen dan geen eigen ingang hebben maar een gedeelde hal, trappenportaal of galerij.

Er zal doorgaans geen tuin bij de woning zijn, of het moet een gedeelde centrale tuin rond het pand betreffen. Het is wel mogelijk dat er een balkon is voor recreatie of praktisch gebruik.

Wonen boven een winkel

Naast een woonruimte onder de bovenwoning is het mogelijk dat er een winkel, kantoorruimte of horecagelegenheid onder de woonlaag gevestigd is. Als dit het geval mocht zijn dan is de kans op overlast groter dan in een woonwijk het geval is. Denk aan geluidsoverlast maar ook vervuiling en drukte op straat.

In eens stadscentrum kan de trap voor allerlei zaken gebruikt worden omdat dit deel van de woning direct grenst aan de openbare weg of stoep. Denk bijvoorbeeld aan winkelende klanten die even een pauze nemen op de traptreden. Dit kan met name bij thuiskomen en de woning verlaten vervelend zijn.

Voordelen van een bovenwoning

Dit zijn de voornaamste voordelen van een bovenwoning:

• De stookkosten vallen doorgaans gunstig uit omdat de benedenburen ook stoken. Dit maakt de vloer minder koud.
• Bovenwoningen bevinden zich vaak in gemeenschappen met veel sociale interactie en saamhorigheid.
• De kosten kunnen gunstig uitvallen omdat er sprake is van verticale wooneenheden.

Nadelen van een bovenwoning

Dit zijn de voornaamste nadelen van een bovenwoning:

• Er kan geluidsoverlast zijn van bewoners op een lagere of hogere etage.
• De ruimte is doorgaans wat beperkt, er zijn overigens ook bovenwoningen met meer vloeroppervlak.
• De ingang is toegankelijk via een trap waarmee het voor minder valide huurders of kopers niet geschikt is.

Is een bovenwoning goedkoper in stookkosten?

Warme lucht stijgt naar boven. Als de onderburen hun optrekje lekker warm stoken dan heb je in een bovenwoning geen vloerverwarming meer nodig. Dit is uiteraard gekoppeld aan de isolatie van het pand, in de meeste gevallen zal het verschil met een standaard type woning merkbaar zijn op de energierekening. De energie efficiëntie van een bovenwoning wordt verder versterkt als er nog een huishouden boven dit huis woonachtig is. De stookkosten zijn in dat geval vergelijkbaar met een appartement in een flatgebouw.

Niet geschikt voor minder validen

Een woning boven straatniveau zoals een bovenwoning is bereikbaar via een vaste trap. Dit betekent dat het in principe geen geschikte woonruimte is voor iemand die in een rolstoel zit of anderszins beperkt is in mobiliteit. Dit soort woningen worden dan ook vaker verhuurd aan jongeren.

Denk bijvoorbeeld aan studenten of koppels die graag op een centrale locatie wonen in een dynamische omgeving. Als je op een later tijdstip invalide mocht worden, dan zal die trap bij de voordeur een enorm obstakel worden. Dit is zeker een aspect om rekening mee te houden bij bovenwoningen huren of kopen.

Geluidsoverlast in een bovenwoning

Als je gevoelig bent voor geluidsoverlast dan is het woningtype bovenwoning niet de meest voor de hand liggende keuze. Net zoals in een appartement het geval is zul je het moeten stellen met onderburen. Als zij graag een feestje organiseren dan kan dit voor geluidsoverlast zorgen.

Als je zelf een feestbeest bent dan moet je goed afstemmen met omwonenden wat het beleid is. Je kunt namelijk ook zelf voor overlast zorgen. De eigen ingang biedt een zekere vorm van afscherming maar dit soort gebouwen kunnen gehorig zijn. Meer weten over verschillende woningtypes? Bekijk hier het woningtype overzicht