Kraken is een vorm van bewoning zonder toestemming van de eigenaar. Het ontstond in de jaren zestig van de twintigste eeuw, ook nu lopen er nog kraakgroepen rond op zoek naar geschikte locaties. Dan is er antikraak, het tegenovergestelde van kraken dus. Wat is antikraak precies, hoe werkt het en is het eigenlijk wel legaal?
Wat is antikraak?
Antikraak is een manier om leegstaande gebouwen of woningen bezet te houden door het aanbieden van tijdelijke verblijfplaatsen tegen een lagere huurprijs. Het doel is om criminaliteit, verval en andere nadelige gevolgen van leegstaande gebouwen te voorkomen.
Een pand dat leeg staat trekt op den duur mensen aan. Kinderen die op zoek zijn naar een spannend avontuur bijvoorbeeld, of drugsverslaafden die behoefte hebben aan een veilige schuilplek. Wat de reden ook mag zijn; de eigenaar van het pand zit hier niet op te wachten.
Door mensen tegen een bescheiden vergoeding antikraak in het pand te laten wonen is de kans op overlast minder en bewoners hebben tijdelijk onderdak voor een schijntje. Doorgaans starten de prijzen rond 150 euro per maand als je via een erkend antikraakbureau huurt.
Hoe kom je aan antikraak woning?
Er zijn meerdere antikraak organisaties die namens vastgoedbezitters panden beheren. Dit kunnen allerlei soorten gebouwen zijn variërend van kantoorpanden tot aan boerderijen en voormalige gevangenissen. De voornaamste overeenkomst is dat de locatie geschikt moet zijn voor bewoning. Dus voorzien van (gedeeld) sanitair en het pand moet voldoen aan bepaalde veiligheidseisen. Een andere overeenkomst is het tijdelijke karakter van dit soort woonruimte. Je weet nooit wanneer je het pand weer moet verlaten.
Normaal gesproken zoek je eerst naar een leegstandsbeheerder, een bruikleengever of een antikraakbureau. Daar sluit je een bruikleenovereenkomst af die van tijdelijke aard is. Dit kan enkele weken tot meerdere jaren zijn, er zal bij aanvang nog geen einddatum bekend zijn. Als je moet vertrekken dan heb je geen recht op vervangende woonruimte, hier ben je dus zelf verantwoordelijk voor.
Wil je graag weten voor welk bedrag jouw woning nu verkocht zou kunnen worden? klik hier
Hoe lang mag je antikraak wonen?
Als je antikraak gaat wonen via een erkende organisatie dan zul je altijd minimaal 28 dagen voor je moet vertrekken op de hoogte worden gesteld. Dit is vastgelegd binnen het Keurmerk Leegstandbeheer. Je hoeft dus niet jouw koffers ingepakt neer te zetten, je hebt nog vier weken na opzegging om de biezen te nemen. Enkele voordelen van dit keurmerk voor antikrakers zijn:
- Een minimale opzegtermijn van 28 dagen.
- Beheerders mogen zonder toestemming niet de gebruiksruimte betreden.
- Er moet een duidelijke klachtenregeling zijn.
- Er is een centrale klachtencommissie aanwezig.
Voor advies en informatie over antikraak wonen kun je een beroep doen op de Bond Precaire Woonvormen. Dit is een vereniging van vrijwilligers die gespecialiseerd is in advies over antikraak en bruikleen.
Is antikraak legaal?
Als het een antikraakpand betreft dat in beheer wordt gehouden door een erkende organisatie dan is antikraak legaal. Er zal een contract worden opgesteld met rechten en plichten, zolang beide partijen zich houden aan de contractvoorwaarden dan is er niets aan de hand. Kraken is daarentegen wél illegaal in Nederland sinds 2010. Dat het nog steeds gebeurt is deels de reden dat legale antikraak nog steeds bestaat.
Hoe werkt het Keurmerk Leegstandbeheer?
Als iemand je een sleutel geeft voor een ruimte, dan wil je niet dat deze persoon midden in de nacht even een kijkje komt nemen. Antikraak wonen kan best eng zijn als je niet weet wat je te wachten staat en zelfs gevaarlijk. Organisaties die zijn aangesloten bij het Keurmerk Leegstandbeheer moeten voldoen aan een aantal voorwaarden.
Anderzijds worden er ook eisen gesteld aan de bewoner. Zo wordt vandalisme niet getolereerd, je bent ervoor verantwoordelijk dat de woonruimte netjes blijft. Als je op vakantie gaat of voor meerdere nachten niet aanwezig bent dan moet je dit melden.
Als er sprake is van een KLB-keurmerk dan wordt er regelmatig gecontroleerd op brandveiligheid. Je moet trouwens zelf een inboedelverzekering afsluiten en in het bezit zijn van een brandveiligheidspakket.
Hoe werkt kraken?
Laten we vooropstellen dat je niet mag kraken. Het is illegaal en daarmee strafbaar. Toch zijn er nog steeds krakers actief in Nederland om uiteenlopende redenen. Soms omdat ze snel op zoek zijn naar woonruimte, uit protest tegen leegstand, om goedkoop te wonen of gewoon voor de kick. De voornaamste twee strategieën zijn:
- Met een groep een pand kraken, snel intrekken en een claim maken van ‘huisvrede’. Dit is een grondwettelijk recht op ongestoorde rust en vrede binnen een woning. Dit betekent dat de politie krakers niet zomaar buiten mag zetten.
- Een Twitter-kraak. Dit is een stille kraak waarbij het pand stiekem wordt betrokken. Enkele dagen lang worden er foto’s gemaakt van ‘huiselijke situaties’ die privé online worden geplaatst. Dit kan als bewijs dienen van bewoning en dan mag je iemand niet zomaar uitzetten. En een juridische procedure kan lang duren.
Per gemeente verschilt het beleid en er zijn diverse juridische maatregelen die genomen kunnen worden. De tijd die een kraker in de woning kan blijven varieert van pakweg 72 uur tot permanente bewoning. Ja, het is mogelijk dat de rechter een uitspraak doet in het voordeel van de kraker. Dan mogen de bewoners gewoon blijven en hebben ze zelfs meer rechten dan iemand die antikraak woont!
Bruikleen is niet huren
Vaak wordt gesproken van ‘antikraak huren’ maar dat is niet juist. Je huurt namelijk geen woonruimte en standaard regels voor verhuur zijn niet van toepassing. Het gaat om bruikleen. In plaats van een huurovereenkomst sluit je een bruikleenovereenkomst af. Het voornaamste verschil met huren is het ontbreken van huurbescherming.
Bij een bruikleenovereenkomst mag er geen geld worden gevraagd voor het gebruik, je betaalt alleen voor het dekken van de onkosten. Deze lage prijs komt met het nadeel dat je als bewoner betrekkelijk weinig rechten hebt.
Als je naast betalen voor de ruimte ook moet betalen voor gas, licht en water, dan is er wel sprake van een huurovereenkomst. In dat geval kan de bewoner een beroep doen op wettelijke huurbescherming. Er zijn situaties waarbij betalen in natura mogelijk is. Denk aan onderhoud uitvoeren aan het pand of bewaking van het gebouw.
Waar moet je rekening mee houden als je antikraak woont?
Een antikraak ruimte is de goedkoopste manier van zelfstandig wonen, zonder wachtlijsten als je geluk hebt. Het is echter geen permanente woonruimte en er zullen flink wat restricties zijn. Zo zijn kinderen of huisdieren als bewoners niet welkom, de boel naar eigen wens inrichten is slechts beperkt mogelijk. Als je zelfstandig en avontuurlijk bent aangelegd dan kan het iets voor jou zijn, wees je er wel van bewust dat antikraak weinig zekerheden biedt.
Veel gestelde vragen
- Wat is antikraak wonen? Antikraak wonen houdt in dat je tijdelijk in een leegstaand pand woont om kraken te voorkomen. Dit is vaak goedkoper dan reguliere huur.
- Hoe kan ik me aanmelden voor antikraak wonen? Je kunt je aanmelden bij organisaties die antikraak woningen aanbieden. Zij matchen je profiel met beschikbare panden.
- Wat zijn de rechten en plichten bij antikraak wonen? Antikraakbewoners hebben minder woonrechten dan reguliere huurders. Je moet vaak flexibel zijn en op korte termijn kunnen verhuizen.
- Hoe lang kan ik in een antikraak woning blijven? Dit varieert en is afhankelijk van de afspraken met de antikraakorganisatie. Meestal is het tijdelijk, van enkele maanden tot een paar jaar.
- Wat zijn de kosten van antikraak wonen? De kosten zijn vaak lager dan de reguliere huur, maar kunnen variëren. Naast een maandelijkse vergoeding kunnen er bijkomende kosten zijn.