Zelfstandig wonen maar toch de geborgenheid van zorg in de buurt? Dan kan een aanleunwoning het ideale woontype zijn. Op deze pagina leggen we uit wat aanleunwoningen zijn en wie ervoor in aanmerking komt.
Wat is een aanleunwoning
Een aanleunwoning is een woning die speciaal ontworpen is voor oudere mensen of mensen met een beperking. Het is meestal een kleinere woning die aangebouwd is aan een hoofdgebouw en biedt toegang tot extra zorg en ondersteuning indien nodig.
Een aanleunwoning is een huur- of koopwoning voor ouderen. De bewoners leven in principe zelfstandig, het is wel mogelijk om gebruik te maken van de dienstverlening die een verzorgingshuis of verpleeghuis in de buurt aanbiedt zoals bijvoorbeeld boodschappen laten bezorgen.
Niet iedereen komt in aanmerking voor een officiële aanleunwoning omdat deze huizen specifiek gebouwd zijn voor een doelgroep met een zorgvraag, nu of in de toekomst. Doorgaans zal er een minimale leeftijd tussen 55 en 65 gehanteerd worden bij de toekenning van deze huizen of appartementen.
Het concept van de aanleunwoning in Nederland dateert uit 1975. Het doel van het beleid was om senioren zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. In de nota werd opgenomen dat maximaal zeven procent van senioren in een zorginstelling zou wonen, de rest kan zelfstandig wonen met indien nodig ondersteuning.
Wat zijn de kenmerken van een aanleunwoning?
Meestal worden aanleunwoningen verhuurd, er zijn ook koopwoningen nabij zorgcentra maar die zijn in Nederland slechts in beperkte mate gebouwd. Er zijn verschillende typen mogelijk, met of zonder trap in huis.
Ook de huizen met een bovenverdieping zullen de mogelijkheid bieden om op de begane grond de ruimte dusdanig in te delen dat het bewoonbaar is. Daarnaast is het mogelijk om extra faciliteiten te laten plaatsen zoals een traplift, van tijdelijke aard of permanent.
De voordeur zal rolstoeltoegankelijk zijn evenals de achterdeur als deze aanwezig is. Er zijn normaal gesproken geen drempels in huis. Het kan een nieuwere woning betreffen, het is ook mogelijk dat oudere woningen worden aangepast om door senioren bewoond te worden.
Eigenschappen van dit type woning
Wanneer iemand in een officiële aanleunwoning woonachtig is, dan is het mogelijk om gebruik te maken van de voorzieningen die een verzorgingshuis of verpleeghuis in de buurt biedt. Denk aan het bezorgen van boodschappen of faciliteiten binnen de zorginstelling waaronder een recreatieruimte of kapper. In geval van nood kan er een alarm worden geactiveerd om een zorgprofessional in te schakelen die snel ter plekke kan zijn.
Wil je graag weten voor welk bedrag jouw woning nu verkocht zou kunnen worden? klik hier
Steeds vaker zal de aanleunwoning voorzien zijn van domotica, dit zijn ‘slimme’ toepassingen om zelfstandig wonen veiliger en aangenamer te maken. Denk aan verlichting op de badkamer die automatisch inschakelt wanneer iemand de ruimte betreedt, of een alarmknop in geval van nood. Wanneer een woning is voorzien van domotica kunnen er naar wens en behoefte toepassingen worden toegevoegd.
De betekenis van een aanleunwoning
Mensen die zelfstandig kunnen en willen wonen maar wel behoefte hebben aan zorg kunnen terecht in een aanleunwoning. Dit is een type woonruimte dat geschikt is voor met name senioren die nu of in de toekomst ondersteunende zorg nodig hebben maar niet continue zorg behoeven van zorgspecialisten.
Deze huizen staan direct naast of in de buurt van zorginstellingen met zorgverleners die op afroep inzetbaar zijn. Daarnaast kan er gebruik worden gemaakt van diverse faciliteiten binnen de zorginstelling.
De zorg die verleend wordt is afhankelijk van de zorgindicatie. Zo is het mogelijk om verzorging aan huis te krijgen, een beroep te doen op wijkverpleging, huishoudelijke hulp in te schakelen of begeleid te worden bij dagelijkse activiteiten. Een indicatie kan aangevraagd worden bij de wijkverpleegkundige.
In de indicatie of doorverwijzing wordt vermeld welke zorg vergoed zal worden, contact leggen met een wijkverpleegkundige verloopt meestal via een thuisorganisatie in de gemeente.
Wanneer huishoudelijke hulp wordt aangeboden vanuit de gemeente via de WMO dan zal er een eigen bijdrage van toepassing zijn. Als de hulp inclusief zorg aan huis via de WLZ verloopt dan is er geen sprake van een eigen bijdrage. In dit geval is alleen de eigen bijdrage voor intensieve zorg vanuit de WLZ van toepassing.
Net zoals bij een reguliere huurwoning is er sprake van huur en servicekosten. Afhankelijk van het inkomen en vermogen is het mogelijk dat de huurder in aanmerking komt voor huurtoeslag. De Belastingdienst zal deze toeslag uitkeren.
Wat is de bouwstijl deze woning?
De bouwstijl van een aanleunwoning kan afwijken per gemeente en complex. Het kan in principe ieder woningtype zijn. Zo zijn er senioren appartementencomplexen met meerdere etages die per lift bereikbaar zijn. Dit zijn appartementen zonder eigen tuin.
Er zijn ook aanleunwoningen die als een compacte rijtjeswoning gebouwd zijn in de buurt van een zorginstelling. Er is geen specifieke bouwstijl, de woningen zijn wel aangepast of kunnen aangepast worden op personen met een zorgvraag en/of beperking.
Hoe kun je een aanleunwoning bouwen?
Aanleunwoningen worden gebouwd in opdracht van de overheid of de gemeente in het kader van zorgverlening aan senioren. Als er in huis een aanpassing nodig mocht zijn in een huurwoning dan kan er een beroep worden gedaan op de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) of de Wet Langdurige Zorg (WLZ).
Er zal bij aanvraag getoetst worden voor welke voorzieningen de aanvrager in aanmerking komt, denk bijvoorbeeld aan een verhoogd toilet of een traplift. Zo is het mogelijk voor personen met een zorgvraag om in een normale woning te blijven wonen. Het is wel van belang dat je ingeschreven moet staan bij de gemeente waar de aanleunwoning staat.
Een aanvraag voor de WMO verloopt via de gemeente, die zal een adviseur toewijzen via het WMO-loket. Deze regeling is niet beperkt tot senioren, ook personen met een beperking of psychische problemen kunnen een beroep doen op deze wet. Het is mogelijk dat er een eigen bijdrage betaald moet worden, dit is afhankelijk van diverse omstandigheden.
Dit betekent wonen in een aanleunwoning
De meeste aanleunwoningen zijn huurwoningen, toch zijn er ook koopwoningen die in aanmerking komen voor zorg aan huis. Bij een aanleun woning wordt niet uitgegaan van een specifiek type woning maar van de mogelijke zorgverlening.
Sinds de introductie van de nota uit 1975 wordt in Nederland zelfstandig wonen voor senioren gestimuleerd vanuit de overheid. Dit is voor een deel om de druk op zorgverleners te ontlasten. Daarnaast om senioren langer zelfstandig te laten wonen buiten de omgeving van een zorginstelling.
Nadelen van een aanleunwoning?
Een aanleunwoning is een zelfstandige woning die nabij of aangesloten is op een verzorgingshuis of verpleeghuis. Het doel van zo’n woning is om ouderen in staat te stellen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen, terwijl zorg en dienstverlening dichtbij zijn. Hoewel er veel voordelen zijn aan het wonen in een aanleunwoning, zijn er ook enkele nadelen te overwegen:
- Beperkte Privacy: Omdat aanleunwoningen vaak verbonden zijn aan zorginstellingen, kunnen bewoners soms het gevoel hebben dat hun privacy in het geding komt. Er kan bijvoorbeeld vaker personeel over de vloer komen voor controles of dienstverlening.
- Hogere Kosten: Wonen in een aanleunwoning kan duurder zijn dan in een reguliere woning. Buiten de huur kunnen er ook kosten zijn voor de zorg- en dienstverlening die men afneemt.
- Beperkte Persoonlijke Vrijheid: Er kunnen regels en protocollen gelden die door de zorginstelling zijn opgesteld. Dit kan beperkingen opleggen aan de bewoners op gebied van bijvoorbeeld bezoekuren of activiteiten.
- Minder Woonruimte: Aanleunwoningen zijn vaak compacter dan reguliere woningen. Dit betekent minder ruimte voor persoonlijke spullen en eventuele hobby’s.
- Sociale Isolatie: Hoewel aanleunwoningen dicht bij zorg zijn, kan het soms voorkomen dat bewoners zich geïsoleerd voelen van de buitenwereld of de bredere gemeenschap.
- Minder Flexibiliteit: Veranderingen in de persoonlijke zorgbehoeften kunnen ertoe leiden dat iemand moet verhuizen naar een andere afdeling of zelfs een andere instelling.
- Wachtlijsten: Gezien de hoge vraag naar aanleunwoningen en de beperkte beschikbaarheid, kunnen er lange wachtlijsten zijn.
- Gebrek aan Persoonlijke Inbreng: In sommige aanleunwoningen is er weinig ruimte voor persoonlijke inrichting of aanpassing van de woning.
- Afhankelijkheid van de Zorginstelling: Als de zorginstelling waaraan de aanleunwoning is verbonden, van beleid verandert of sluit, kan dit directe gevolgen hebben voor de bewoners van de aanleunwoningen.
- Minder Gemeenschapsgevoel: Hoewel sommige mensen genieten van de gemeenschap binnen een aanleunwoning, voelen anderen zich minder verbonden omdat de gemeenschap vaak kleiner en meer gesloten is.
Er is zorg aan huis als dit nodig is, het uitgangspunt is wel dat bewoners voor een deel zelfstandig kunnen wonen. In de omgeving zullen vaak andere senioren woonachtig zijn. Naast zorgverlening zullen er doorgaans ook recreatieve faciliteiten in de buurt zijn.
In tegenstelling tot reguliere huur- en koopwoningen is er minder vrijheid in locatie. Deze huizen en appartementen zullen zich altijd in de buurt van een zorginstelling bevinden. Het aanbod van aanleunwoningen verschilt per gemeente.
Veel gestelde vragen
- Wat is een aanleunwoning? Een aanleunwoning is een huurwoning voor ouderen, gelegen nabij een ouderenzorginstelling. Bewoners wonen zelfstandig maar kunnen gebruik maken van bepaalde voorzieningen van de zorginstelling.
- Wie komt in aanmerking? Meestal is de minimale leeftijd voor een aanleunwoning 55+ of 65+. Kandidaten moeten redelijk goed kunnen lopen en zelfstandig zijn. Vaak is een inschrijving bij de gemeente nodig.
- Welke services biedt een aanleunwoning? Diensten kunnen onder andere maaltijdbezorging, gebruik van de recreatieruimte, kappersdiensten en een alarmeringssysteem omvatten. De beschikbare services en kosten variëren per instelling.
- Worden de kosten voor de woning vergoed? Bewoners betalen zelf de huur en servicekosten. Deze kosten worden niet vergoed vanuit de zorg. Wel is het mogelijk om huurtoeslag aan te vragen, afhankelijk van het inkomen.
- Wordt zorg in een aanleunwoning vergoed? Thuiszorg, zoals huishoudelijke hulp of persoonlijke verzorging, wordt vergoed als er een indicatie voor is. Deze indicatie wordt meestal door de gemeente of soms door het CIZ bepaald.
Meer Nederlandse woningtypes ontdekken?
